Vikipedi
Özbekler ( Özbekçe: Oʻzbeklar), Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır.
Özbekler, 13. yüzyıldaki Moğol istilası sonrası Orta Asya kavimlerinin tekrar şekillenmesiyle ortaya çıkmış bir Türk halkıdır. Özbekler'in ataları, Çağatay ulusundan gelmektedir. Timur Devletinin yıkılmasından sonra da Amuderya ve Siriderya arasında kalan Türk boyları, Şeybani Hanlığı çevresinde yeni bir kavim olarak örgütlenmişlerdir.
Aynı zamanda Balkanlar'da Şeybani (Özbek) Hanlığı, Kırım Hanlığı ve Altın Orda Devleti'nin bakiyeleri olan bir grup Özbek yaşamaktadır. (örneğin: Bulgaristan'ın Kırcaali iline bağlı Özbek köyü)
Özbek ismi ise, Altınorda hanı olan Özbek Han'dan gelmektedirFindley, Carter Vaughn. The Turks in World History, Oxford University Press (2005), p. 104..
Özbeklerin en ünlü hanları ise Timur'dur.
Türkiye'de Özbekler cüzi oranda olsa da geçmişten bugüne dek yaşamışlardır. Özellikle Sovyetler birliğinin dağılması sonucunda Bağımsızlığını kazanan Özbekistan ile Türkiye'nin karşılıklı ilişkilerinin başlaması Ticari, eğitim, sanat, kültür gibi birçok alanda yapılan anlaşmalar, Misafir öğrenciler, devlet görevlileri, işçiler olarak ve yaşamaları bir kısmının Türk vatandaşlığı alıp yerleşmesi sonucunda önemli sayıda Özbek Türkiye'ye yerleşmiştir.
Türkiye'de yerleşik olarak yaşayan Özbekler'e has köy ve beldeler de vardır. Genellikle Hatay, Şanlıurfa ve Gaziantep şehirlerinde yerleşik olarak yaşarlar.
1979 yılında Ruslar'ın (eski adıyla SSCB'nin) işgal etmesiyle Ruslarla savaşmışlardır. 1982 yılında yokluk ve çocuklarını korumak için Afganistan’a ve Pakistan'a göç etmek zorunda kalmışlardır. Daha sonra oradan Türkiye'ye devlet tarafından getirilmiş ve Türkiye'nin çeşitli bölgelerine yerleşmişlerdir. Bu Özbek Türkleri şu anda Tokat, Van, Hatay ve Şanlıurfa illerinde yaşamlarını sürdürüyorlar. Evrenpaşa köyündeki Özbek Türkleri ilk 4 yıl Diyarbakır merkez ve Şanlıurfa'nın Birecik ilçesinde kalıp daha sonra 1986 yılında Şanlıurfa’nın Ceylanpınar İlçesinin Evrenpaşa köyüne yerleşmişlerdir Evrenpaşa köyü. Hatay ovakent beldesinde yaşayan Özbek nüfusu da bulunmaktadır [1].
Türkiye'de yaşayan Özbek asıllı Türkler de vardır. Ünlü tenisçi Marsel İlhan dünyada ilk 100'e giren Özbek asıllı tenisçidir. Bununla beraber İstiklal marşı yazarımız Mehmet Akif Ersoy da anne tarafından Özbek kökenlidir.