"ünlem" ne demek

• isim, dil bilgisi Türlü duyguları anlatan veya bir doğa sesini yansıtan kelime, nida: Ah! oh! şak, çat vb
  
• Ünlem işareti
  

Cinsiyet: Erkek

1. Ses, seda.

2. Çağrı.

Kendi başına bir cümle değerinde olup konuşanın duygularını canlı ve kısa bir şekilde anlatmağa yarayan kelime: Oh!. Ah! Eyvah! gibi.

Birden uyanan gür coşkuların etkisiyle ağızdan çıkıveren sözcükler, söz öbekleri. Yerinde kullanılınca sanat olur: Eyvah melek de mahvoldurmuş! (A. Hamit Tarhan, Eşber). Ey bu topraklar için toprağa düşmüş asker! (Mehmet Akif Ersoy)

Konuşanın korku, sevinç, acıma, şaşkınlık gibi her türlü duygu ve heyecanını etkili ve kısa bir biçimde anlatmaya, seslenmeye, çağırmaya yarayan ve kısmen bağımlı kelimeler sınıfına giren kelime veya kelimeler: a!, e!, ah!, ay!, ey!, ya!, hah!, o!, vah!, eh!, hay hay!, vay!, of!, uf!, pöh!, aman!, haydi!, bravo!, hişt!, yazık!, hop!, hoppala!, yo!, ayol!, yuh!, yahu!, hu!, be!, sakın!, Allah!, Tanrım!, Yarabbi!, vb. — Bana blöf yok dedik, a doktor! (T. Buğra, Yarın Diye Bir şey Yoktur, s. 148). — Ah bu sarhoşluk(...) bu romantizmin büyülteci (T. Buğra, Yalnızlar, s. 69). Ah bin kulağım olsaydı da bin şaheserin lezzetini birden tatsaydım (Y. K. Karaosmanoğlu, Erenlerin Bağından, s. 17). Ey şair, çünkü senden sonra çok şeyler oldu (Y. K. Karaosmanoğlu, göst. e., s. 33). Biraz düşündükten sonra bağırdı:- Hah! dedi. Bak meselâ, o tabanca vak’ası... (P. Safa, Biz İnsanlar, s. 53): || — Filan köşkü sekiz bin liraya satmışlar... || — Vah vah... Haber alaydım, parasını verir, alırdım... (R. N. Güntekin, Kızılcık Dalları, s. 179). Hay hay! yarın sana uğrarım. Oh canıma değsin! Kardeşim hemen kucağından kapıyorlarmış gibi ona sımsıkı sarılarak: || — Aaa!.. Ben İsmail’den ayrılmam... İstemem... Seninle gideceğim, diye isyan etti (R. N. Güntekin, göst.e., s.20) Behey Mübarek adam, gece yarıları denizin dibinde ne arıyordun? (R. H. Karay, Memleket Hikâyeleri: Şaka, s.70). Saniye şarkı söylerken yakalandığı vakit gözleri dolarak: || — Of! İçimin acısından ne haltedeceğimi kendim de bilmiyorum, diyordu (R. N. Güntekin, Kızılcık Dalları, s. 125). Ben sekiz senedir buradayım! dedi. Haydi eve gidelim, bir kahve içelim (A. H. Tanpınar, Yaz yağmuru: Teslim, s. 95) vb. || Ünlemler kendi içinde A. içe dönük ünlemler, B. dışa dönek ünlemler, C. ses yansımalı ünlemler olmak üzere üç ana gruba ayrılır Bunlara bk.

Azerbaycan Türkçesi: nida; Türkmen Türkçesi: ümlük; Gagauz Türkçesi: duygucular; Özbek Türkçesi: undóv;Uygur Türkçesi: (B.Uyg.) imliq söz ~ (D.Uyg.) ündäş söz; Tatar Türkçesi: ımlık ~ ılımlık süz;Başkurt Türkçesi: ımlıq; Kırık: *hislik-çakırıw söz ~ ünlük; Krç.-Malk.: mejdometiye;Nogay Türkçesi: ün söz; Kazak Türkçesi: odagay; Kırgız Türkçesi: sırdık söz; Alt: kıygılu; Hakas Türkçesi: hıygılas;Tuva Türkçesi: algı sözü; Rusça: mejdometiye

Bir duyguyu, bir düşünceyi anlatan veya bir tabiat sesini yansıtan sözcük: Ah!, oh!, vah vah!, tangur tungur!, mırıl mırıl!, şakır fakır vb.

• Ünlem (dil bilgisi) → Sevinç, üzüntü, kızma, korku, şaşkınlık gibi duyguları belirten, doğa seslerini yansıtan veya bir kimseyi çağırmak için kullanılan sözcüklere verilen ad.
• Ünlem işareti

Ünlem ya da nidâ; sevinç, üzüntü, kızgınlık, korku, şaşkınlık gibi duyguları belirten; tabiat seslerini yansıtan veya bir kimseye seslenmek için kullanılan kelime. Ünlemler tek başına kullanıldıklarında genelde bir anlam ifade etmez. Yazı dilinde ünlem cümlelerinin arkasından genellikle ünlem işareti gelir.

• İçe dönük ünlemler
• Dışa dönük ünlemler
• Tabiattaki sesleri yansıtan ünlemler