Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, bitki bilimi Isırgangillerden, her tarafı sert
tüylerle kaplı, tüyleri kırıldığında karınca asidi denilen çok
kaşındırıcı bir madde çıkartan bir ot (Urtica)
"Bu ulu ağaç yerlerde sürüne sürüne kurudu ve etrafını dikenler, ısırganlar bürüdü." - A. H. Müftüoğlu
Biyoloji Terimleri Sözlüğü
Isırgan otugiller (Urticaceae) familyasından, yakıcı tüyler taşıyan bir ya da çok yıllık otsu bitkiler.
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu
(botanik)
Zanaat Terimleri Sözlüğü
bk. ısıran
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü
Fırında ekmek, börek, çörek çevirmeye yarayan bir çeşit kürek.
Vikipedi
Isırgan (Urtica), Isırgangiller (Urticaceae) familyasının Urtica cinsinden Mayıs-Ağustos ayları arasında çiçek açan, bir yıllık veya çok yıllık otsu bitki türlerinin ortak adı.
Gövdeleri dik, 4 köşemsi, basit veya tabandan itibaren dallanmıştır. Üzerinde yakıcı tüyleri bulunur. Yapraklar saplı, oval şekilli ve dişli kenarlı, üst tarafı koyu yeşil renkli ve parlak olup, yakıcı tüylerle kaplıdır. Erkek ve dişi çiçekler bir arada olmak üzere yaprakların koltuğunda uzunca saplı küçük durumlar teşkil ederler. Çiçek örtüsü 4 parçalıdır. Meyveleri esmer renkte ve fındıksıdır. Tohum, yağ ihtiva eden bir besi dokuya sahiptir.
Isırgan bitkisinin geleneksel ve güncel kullanılışı; topraküstü kısımları (herba), taşıdığı flavonoit bileşikler, mineral maddeler ve lutein vb karotenoit bileşikler nedeniyle diüretik etkisi dolayısıyladır. Diüretik etkisi nedeniyle; zayıflama çaylarının, idrar yollarını yıkamaya ve romatizmal ödemlerin boşaltılmasına yönelik çayların ve bitkisel ilaçların bileşimine girmektedir.
Taşıdığı emergenz tüyler, bitkiye dokununca başı kırılır ve içindeki formik asit, histamin gibi maddeler, cilde değen yerde kaşıntı ve kızarıklık yapar, bu nedenle Türkçede ısırgan denmektedir.
"ısırgan" kelimesinin kullanım örnekleri.
Bu dönemde balın içine ezdikleri bir miktar zencefil, zerdacal, çörekotu, ısırgan tohumunu atıp macun şeklinde her gün tüketilmesi bağışıklık sistemini yükseltecektir.
Mısır küpsülü, meyan kökü, avakado yaprağı, civan perçemi, kırkkilit otu, tarçın, karanfil, nane, limon, melisa, zencefil, çuğa çiçeği, havlıcan, zerdeçal, kuşburnu, hatmi, kekik, ısırgan otu, funda yaprağı, biberiye, rezene, defne yaprağı, mersin yaprağı, papatya, ardıç, yeşilçay, acı çehre tohumu, enginar yaprağı, hindiba, çörekotu, devedikeni.
Yemek yarışmasında köylüler tarafından hazırlanan sarmaşık, tilkikuyruğu kavurması, gelincik, ısırgan, düneklik ve köle sarımsağı böreği gibi birbirinden lezzetli ot yemekleri katılımcılar tarafından çok beğenildi.
Nimf ve erginler öncelikle bahçe kenarlarındaki çit bitkileri, yabani böğürtlen, mürver, ısırgan ve pelin gibi yabancı otlarda ve asmada görülmekte ve daha sonra kültür bitkilerine geçmektedir.
Eğer biz onları iyiye, güzele ve doğruya yönlendirmezsek, adeta eğrelti otlarının, dikenlerin ısırgan otlarının bittiği tarlalar gibi, onların ruhunda başka türlü fırtınalar kopar.
Isırgan otu genellikle eller, dizler, kalçalar ve omurgada eklem ağrısı yaşayan osteoartrit ve artrit hastalarının sıkıntılı bölgelerine haricen sürülerek ağrıların hafiflemesine yardımcı olur.
Projede öğrenciler, Zencefil ve Isırgan Otu Ekstraktlarının Oksidatif Strese Duyarlı Katyon Kanalları Aracılığıyla Alzheimer Hastalığı Üzerindeki Etkisini araştıracak.
Kamiloğlu, yaptığı yazılı açıklamada, şevketi bostan, arapsaçı, cibez, ısırgan, kuzukulağı gibi Ege otlarının sofraların ve bahar diyetlerinin vazgeçilmezi olduğunu ifade etti.
Arapsaçı, şevketi bostan, radika, ısırgan otu, turp otu, cibez, kuzukulağı en çok tüketilen Ege otları arasında yer alıyor.
Şevketi bostan, arapsaçı, cibez, ısırgan, kuzukulağı gibi Ege otları, sofraların ve bahar diyetlerinin vazgeçilmezi oluyor.
Şevketi bostan, arapsaçı, cibez, ısırgan, kuzukulağı gibi Ege otları, sofraların ve bahar diyetlerinin vazgeçilmezi haline gelirken, uzmanlar da bu otların başta bronşit, diyabet, sindirim kolaylığı gibi hastalıklara iyi geldiğini ifade etti.
Arapsaçı, şevketi bostan, radika, ısırgan otu, turp otu, cibez, kuzukulağı en çok tüketilen otlar arasında yer alıyor.
Başta karalahana, ısırgan, karayemiş, merolcan, maviyemiş, mendek ve sakarca olmak üzere onlarca çeşit bitki ve ottan yapılan yemekler, vejetaryenlerin ilgisini çekiyor.