Kelime tanımını bul

Güncel Türkçe Sözlük
akis
  • isim Işık veya ses dalgalarının yansıtıcı bir yüzeye çarparak geri dönmesi, yansıma, yankı
    "İkide birde barutla infilak akisleri geliyordu." - Y. K. Beyatlı
  • Bir cismin parlak bir yüzeyde görünmesi
  • Bir şeyin başka bir şey üzerinde yarattığı etki
  • fizik, kimya Evirtim
  • mantık Evirme
Vikipedi
Akis (edebiyat)

Bir cümlede, bir dizede iki sözcüğün ya da sözcük topluluklarının yerleri değiştirilerek yapılan söz sanatına akis veya aks denir.

Cümle ya da dizede bir sözcük diğerinin önüne ya da arkasına getirilerek cümle ya da dize tekrarlanır. Tard ü aks veya aks ü tebdil de denir. Aks-i tam (tam akis) aks-i nakıs (eksik akis) olmak üzere iki türü vardır.

Aks-i tam, cümle ya da dizenin anlamlı iki parçası kalıp halinde yer değiştirir, ekleme ve çıkarma yapılmaz.

Örnek

Mümkün değil Hudâyı bilmek de bilmemek de
Mâtem görünür şâdi şâdi görünür mâtem

Aks-i nakıs, Cümle ya da dizelerde anlamlı sözcük topluluklarının yerlerinin bazı ekleme ve çıkarmalar yaparak değiştirilmesi yöntemidir.

Örnek

Hayran oluyor kudretine, sun’una insan
Hayran oluyor kudretine, sun’una hayran


Gelse der-gâhına ikrâm görürler küremâ
Kürema dergehine gelse görürler ikrâm

Akis (dergi)

Akis, Metin Toker'in yönetiminde, Batı'da yayınlanan haftalık siyasal dergilerden Time dergisinden örnek alınarak haftalık yayınlanan dergi. 15 Mayıs 1954 - 31 Aralık 1967 arasında 706 sayı çıkan dergi, Türk basınındaki haftalık haber-siyaset dergilerinin ilkidir.

İlk çıkışında dergi tarafsızdı, zamanla giderek Cumhuriyet Halk Partisi'ni (CHP) destekledi ve Demokrat Parti'ye (DP) karşı sert bir muhalefete girişti. Bu nedenle yazar ve yöneticileri tutuklanarak mahkum edilen Akis, ana muhalefet partisi CHP'nin etkinliklerini soruşturmakla görevlendirilen Tahkikat Komisyonu tarafından kapatıldı (Nisan 1960). Tahkikat Komisyonu'nun basına baskısı ve dergi yöneticilerini tutuklamasından sonra dergi 27 Mayıs Darbesi'ni (1960) destekledi. 27 Mayıs'tan sonra yeniden yayına başlayarak büyük ölçüde tiraj artışı sağladıysa da çok geçmeden okur desteğini yitirdi. Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition

Kaynakça[ değiştir]

"akis" kelimesinin kullanım örnekleri.

Anadolu Gazetesi, Yeni Gün, Ankara Ulus, Yeni İstanbul ve Vatan gazetelerinde günlük yazılar, Pazar Postası ve Akis dergilerinde sinema eleştirileri yazan, senaryo yazıp rejisörlük yapan Tarık Dursun K, sanat dergileri de çıkardı.