Kelime tanımını bul

Vikipedi
Aksakallı

Aksakallı (Kırgızca: Аксакал, Azerice: Ağsaqqallı, Rusça: Аксака́л), Türk halk kültüründe ihtiyar adam. Değişik Türk dillerinde Akhagallı, Ağsagallı, Aksahaltı olarak söylenir. “Göksakallı” tabiri de kullanılır. Yaşlı adam, dede. Bir yörenin tanınmış en yaşlı erkeği."Kishlak", Encyclopedia of Central Asia İyi niteliklere sahiptir. Ayrıca anlatılarda iyicil özellikler taşıyan yaşlılar ve dedeler için kullanılır. İnsanların zor anlarında yardımlarına koşar. Bu nedenle İslamiyet sonrası bazı söylencelerde Hızır Peygamber ile özdeşleşmiştir.Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 42) Ulu Kayın ağacından inip çocuklara yardım eder ve ad verir. Göksakallı ihtiyar birdenbire belirir ve birdenbire kaybolur.Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi (Cilt-1, Sayfa 316) Ak veya gökçe giysilidir. Ak-boz atlıdır. Çevgen denilen hayvan başlı bir asa taşır. Çevgen aynı zamanda kutlu oyun olan ciritin diğer adıdır. Yaşından beklenmeyecek kadar güçlüdür. Tasvir edilirken “altın sakallı” mecazı kullanılır. Verdiği elmayı kendileri yiyen kısır karı kocanın çocukları, elmanın kabuğunu yedirdikleri atlarının da yavruları olur. Bazen Aksakallı tabiri Eren ile eş anlamlı kullanılır. Sogotoh destanında Sabıya Bay Toyun ve Sabıya Bay Hotun adlı bir ihtiyar karıkocanın adı geçer.Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) Bunların ömürlerinin sonunda duaları kabul edilerek bir erkek çocukları olur. Kadınlar için Aksaçlı tabiri kullanılır.

Aksakallı Koca veya yalnızca Koca sözcüğü de benzer bir anlamı ifade eder. Türk halk kültüründe Bilge Kişi demektir. İnsanlara yol gösteren, bilgelik ve hikmet sahibi kişilerdir. Farsça anlam benzeşimi ve Türkçenin yapısını da uygun olan ses değişimi ile “ Hoca” haline gelmiştir. Örneğin Nasreddin Hoca. Karı-Koca tabirindeki her iki kelimede yaşlılık ve tecrübe içerir. Karımak ve Kocamak fiilleri ihtiyarlamak demektir. Ozan kelimesiyle aynı kökten gelen Ozon’un ise yaşlı/bilge anlamına gelmesi önemli bir ayrıntıdır. Yaşlı, görmüş geçirmiş demektir.

"aksakallı" kelimesinin kullanım örnekleri.

Yılbaşı kutlamalarındaki Noel baba, temel olarak çocukların ve gençlerin zihin yapılarında hediye dağıtan aksakallı bir dede sembolü ile kendi Hristiyan ahlaklarını empoze etmeye çalışıyorlar.

Darbe girişimindeki tutumu dikkati çeken Özel Kuvvetler Komutanı Zekai Aksakallı, korgenerallik rütbesine yükseltilirken, bu görevini sürdürdü.

Özel Kuvvetler komutanı Korgeneral Zekai Aksakallı El Bab'ta bayram namazında minbere çıktı.

Kimse bilmez, ama Aksakallı Paşa bile, bir intihar saldırısından ramak kala kurtulmuştu.

Aksakallı Paşa yöresel araçlarla tebdili kıyafet sahada dolaşırken, beraberindeki özel time birdenbire Münbiç tarafına dönmelerini emretmişti.

Özel Kuvvetler Komutanı Korgeneral Zekai Aksakallı mahkemede tanık olarak ifade verdi.

Aksakallı ifadesinde darbe girişimine katılan Özel Kuvvetler personelinin sayısının yüzde 5,4 olduğunu dile getirdi.

İddianamede o gece şehit edilen Astsubay Kıdemli Başçavuş Ömer Halisdemir'in yakınları ve Halisdemir'e Semih Terzi'nin öldürülmesi emrini veren Özel Kuvvetler Komutanı Zekai Aksakallı müşteki olarak yer aldı.

Özel Kuvvetler Komutanı Zekai Aksakallı da gasilhaneye gelerek, bir imamla birlikte şehit Halil Topuz'u gördü.

Hainlerin Aksakallı Paşa'nın yerini tespit edebilmek için her yolu denediği ortaya çıktı.