Vikipedi
Pergeli Apollonius (d. MÖ 262 Perge - ö. MÖ 190, İskenderiye), Yunan matematikçi.
Zamanında çok bilinmeyen, fakat 1600 yıllarında değeri anlaşılan Yunan matematikçilerinden biri Pergeli Apollonius'tur. Eski devirlerin en büyük matematikçilerinden biridir. MÖ 267 veya 262 yıllarında, Pamfiye denilen Teke sancağının Perge kentinde dünyaya gelmiştir. Mısır'ın İskenderiye kentine giderek, Öklid'ten sonra gelen matematikçilerden dersler alarak kendini yetiştirmiştir. Bir aralık Bergama'ya giderek orada kalmış, burada matematikçi Ödemus ve eski Bergama hükümdarı Atal ile ilmi ilişkilerde bulunmuştur. Matematikçi Pappus, Apollonius'un, bencil, üne düşkün, kibirli ve gururlu birisi olduğunu yazmaktadır. Apollonius'un yaptığı çalışmalar ve buluşları onun bu zayıf taraflarını örtecek kadar kuvvetlidir. Çarpmaya ait birçok buluşu vardır. Tümü geometriye ait olan yedi sekiz kitabı vardır. Koniklere ait buluşları onu şöhretin zirvesine çıkarmıştır. Birçok eserinin kaybolmasına karşın, bazı yapıtları Pappus tarafından yeniden ortaya çıkarılmıştır.
Dairesel tabanlı ve tepesinin her iki tarafından sonsuza kadar uzatılmış bir koni bir düzlemle kesilirse, düzlemle koni yüzeyinin kesişimi olan eğri, doğru, çember, hiperbol, elips veya parabol olacağını ilk kez Apollonius göstermiştir. Merminin yörünge denkleminin bir parabol olacağı yine Apollonius tarafından bulunmuştur. Ayrıca, astronomide önemli buluşları vardır.
Elips, hiperbol ve parabol, Eflatun tarafından mekanik eğriler olarak adlandırılmıştır. Bu eğriler, yalnız cetvel ve pergel yardımıyla çizilemezler. Buna karşın, pergel ve cetvel yardımıyla, bu eğrilerin istenilen sayıda noktalarını elde edebiliriz. Apollonius ve konikler üzerine çalışma yapanların diğer bir hizmeti de, Kepler ve Kopernik'in Güneş ve gezegenlerin yörüngelerini hesaplamasında kullanmasıdır. Eğer bu geometriciler olmasaydı, Newton çekim kanununu belki de hiç bulamayacaktı. Yani, Kepler'in gezegenlerin yörüngeleri hakkındaki ince ve ustalıklı kullandığı hesaplamaları, Newton'un çekim kanununa ortam hazırlamıştır. Pergel ve cetvel yardımıyla üç çembere teğet çizme, Apollonius problemi olarak bilinir. Yine, sabit iki noktaya olan uzaklıkları oranı sabit olan noktaların geometrik yeri, bu sabit noktaları birleştiren doğru parçasını, verilen orana göre içten ve dıştan bölen noktalar arasındaki uzaklığı çap kabul eden bir çemberdir.
Apollonios MÖ 2. yüzyıl Antik Yunanistan'da yaşamış bir heykeltıraş.
Apollonios Tralles'li ( Karya'nın bir kenti) bir heykeltıraştı. Artemidoros'un oğluydu. Ayrıca Menekrates'in evlatlığı ve öğrencisiydi. Öz kardeşi ile birlikte ünlü ( Farnase Boğası, Tauriskos) denilen heykel grubunu yaptı. Bu heykel grubunda Amphion ve Zethos kardeşler canlandırılıyordu, Annelerine kötü davranan Dirke adındaki kadını bir boğaya sürüklettirmek için bağlarlarken canlandırılmışlardı. Heykeltıraş, Roma cumhuriyet döneminde Gaius Asinius Pollio'a aitti.
Bu heykel grubunun muazzam bir kopyası 1546'da in den Caracalla-Therme'sinde yeniden keşfedildi ve Farnase ailesi'nin koleksiyonuna katıldı. Bugün kopyası Neapel ulusal müzesinde sergilenmektedir.
Rodoslu Apollonios ( Latince; Yunanca: Ἀπολλώνιος Ῥόδιος Apollōnios Rhodios), MÖ 3. yüzyılda yaşamış şair ve İskenderiye Kütüphanesi yöneticisidir. Argonautika adlı ünlü yapıtında İason ve Argonotların, Altın Post’un ele geçirmek için yaptıkları efsanevi yolculuğunu anlatır.
- Apollonios - Mısır'ın Maliye Bakanı
- Apollonios - Molon Eğitimci
- Apollonios - Mys Fizikçi
- Apollonios - Citiumlu fizikçi
- Apollonios - Pergeli matematikçi
- Apollonios - Tyre'li Roman Kahramanı
- Apollonios - Akademisyen
Tuvanalı Apollon ya da Tuvanalı Apollonius ( Yunanca: Ἀπολλώνιος ὁ Τυανεύς) (d. 15? - ö. 100?)Maria Dzielska. Apollonius of Tyana in Legend and History, Roma 1986, s. 30–38., Roma İmparatorluğu'nun Kapadokya ilindeki Tuvana (günümüzde Kemerhisar) kentinde doğmuş, yenipisagorculuğun en önemli temsilcilerinden Yunan filozof.
Apollon, 16 yaşındayken Tuvana'dan Tarsus'a geçti. Tarsus'ta Pisagor'un okulunda okudu ve yenipisagorcu öğretinin önemli savunucularından biri olarak birçok ülkeyi dolaştı. Bir okul kurduğu Efes kentinde öldü. Yaşamı İsa ile aynı döneme rastlayan düşünür, tarihin ilk vejetaryeni olarak biliniyor. Filostratus ondan sonra onun hayatını anlatan Tuvanalı Apollon'un Hayatı adlı kitabı yazmıştır.Kendisine ait kaynaklar 170-180 yılları arasında kaleme alındığı öne sürülmektedir. Tuvanalı Apollon, İslami eserlerde Balinas, Balinus vb. isimlerle bahsedilmektedir.The Encyclopaedia of Islam, Vol. 1, Martin Plessner; "Balinus"; Leiden 1960, s. 994-995. Ursula Weisser; Das "Buch über das Geheimnis der Schöpfung" von Pseudo-Apollonios von Tyana, Berlin 1980, s. 23-39. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; s. 112-123
Septimius Severus'un eşi İmparatoriçe Julia Domna'nın isteği üzerine Sofist Filostratus tarafından kaleme alınan Tuvanalı Apollon'un Hayatı bilinen en ayrıntılı kaynaktır. Filostratus, eseri, imparatoriçenin ölümünden (MS 217)Philostratus; Christopher P. Jones; The Life of Apollonius of Tyana; 2005; Harvard University Press; s. 2; ISBN 0-674-99613-5 sonra 220ler ilâ 230larda tamamladı. Filostratus'un kitabı Apollon'un hayatı konusunda gelecek kuşakları etkilemiştir ve günümüzde de Apollon ile ilgili tartışmalarda başlıca kaynaktır. Eserin iyi yönlerinden birisi günümüzde bütün nüshaları yok olmuş olan bazı eski eserlerden bilgiler içermesidir. Bunların içinde Kurbanlık Sunular Üzerine isimli eserden alıntılar ve Apollon'a izafe edilen bazı mektuplar sayılabilir. Apollon, bu eserlerden bazılarını bizzat kaleme almış olabilir. Bunların içinde artık nüshası bulunmayan Pisagor'un Hayatı da vardır.Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 138-146; ISBN 88-7062-599-0 Filostratus'un kaynak olarak kullanmış olduğu en az iki kitap günümüzde mevcut değildir, bunlardan birisi imparatorun yardımcılarından Maximus'un yazmış olduğu ve Apollon'un, Maximus'un memleketi olan Kilikya'daki Aegaeae'daki faaliyetleri ve Moiragenes adındaki bir yazar tarafından kaleme alınmış bir Apollon biyografisidir. Ayrıca, Filostratus'un eserinden ayrı olarak Apollon'a izafe edilen bazı mektuplar günümüze ulaşmıştır.E. L. Bowie; Apollonius of Tyana: Tradition and Reality; (ANRW 2, no. 16, 2); 1978; s. 1663-1667
Filostratus'un kullandığını belirttiği temel kaynaklarından birisi Damis'in hatıralarıdır. Damis, Apollon'un arkadaşı ve yardımcısıydı. Bazı uzmanlar, Damis'in hatıralarının Filostratus'un uydurması olduğunu savunmaktadırlar. Bununla birlikte, eserin gerçekten var olduğunu fakat başka birisi tarafından uydurulup Filostratus tarafından hakiki sanılarak safça kullanıldığını savunanlar da vardır.Jaap-Jan Flinterman; Power, Paideia and Pythagoreanism; Amsterdam:1995; s. 79–88. Ayrıca bkz. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 12–13, 19–49, 141; ISBN 88-7062-599-0 Filostratus, Apollon'un seyyah bir filozof olduğunu ve mucizevi işler yaptığını, genelde Yunanistan ve Anadolu'da dolaşmakla birlikte İtalya, İspanya, Kuzey Afrika, Mezopotamya, Hindistan ve Habeşistan'a da seyahat ettiğini yazmaktadır. Ayrıca İmparator Nero'nun filozofların Roma şehrine girişine yasak koymasına aldırmayarak şehre girişini ve İmparator Domitian döneminde imparatorun huzuruna çağrılışını ve imparatora karşı sert sözlerle muamele etmesini ayrıntılı olarak anlatmaktadır. Apollon, imparatora komplo kurmakla, insan kurban etmekle ve büyü yoluyla bir salgın hastalığı önceden tahmin etmekle suçlanmıştır. Filostratus eserinde, Tuvanalı Apollon'un ölümünden sonra göğe yükseltildiğini ima etmektedir.Philostratus; The Life of Apollonius; 8.30-31
Filostratus'un kitabındaki bilgilerin ne kadar tarihsellik özelliği taşıdığı günümüzde uzmanların Filostratus'a ne kadar güvendiklerine göre ve Damis diye bir şahsın varlığına kâni olup olmadıklarına göre değişebilen bir durumdur. Bu uzmanlardan bazıları, Apollonius'un Batı Avrupa'ya hiç seyahat etmediğini ve MS 3. asra değin Batı'da hiç tanınmadığını, kendisi de Suriye eyaletinden olan Julia Domna'nın onu Batı'da tanınan bir şahıs hâline getirme arzusuyla öğretilerinin ve hayatının Batı'da tanınır hâle getirildiğini savunmaktadır.Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 83–85, 186–192; ISBN 88-7062-599-0 Aynı uzmanlara göre Julia Domna, Filostratus'a, Apollon'un olağanüstü güçleri olan ve Pisagor'dan bile büyük korkusuz bir bilge olarak anlatıldığı biyografiyi yazdırdı. Julia Domna'nın böyle bir amaç güttüğü fikrini destekleyen bir bilgi, oğlu Caracalla'nın Tuvanalı Apollon'a tapmasıdır.Cassius Dio; Roman History; 78.18.4. Ayrıca bkz. Maria Dzielska; Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 56, 59-60 Julia Domna'nın kardeşinin torunu Alexander Severus da Tuvanalı Apollon'a tapmış olabilir.Historia Augusta; 29.2. Dzielska bu bilginin doğruluğuna şüpheyle yaklaşmaktadır. Bkz. Apollonius of Tyana in Legend and History; Roma: 1986; s. 74