Vikipedi
Artyakıcı (afterburner), özelikle jet uçaklarında kalkışta ve tırmanışta ivmelenmeyi artırmak ya da ses hızını aşmak amacıyla kullanılan itiş sistemi.
Çalışma prensibi olarak, turbojet nozülüne jet enjektörleri yakıt püskürtür. Nozülden gelen sıcak hava akımı ve yanmamış gazlarla beraber tutuşur, bu sayede ramjet motorlara benzer bir itki oluşur. Turbojet motorlarında kullanılan özellik, bir ramjetin çalışma prensibine benzerlik gösterir. Artyakıcıların çalıştığı bir uçak jet lülelerinden çıkan alev sütunları ile belli olur. Sivil havacılıkta Concorde bu sistemle kalkışını yapar. Normal uçuşunun 4 katına kadar yakıt tüktimine sebep olur. Bir F-22 Raptor artyakıcı kullanarak 20 tonluk yakıtını 20 dakikada tüketebilir. Saate 800 mil (1280 km) sürate ulaşabilir. Eski bir teknolojidir, günümüzdeki jet avcı uçakları daha küçük artyakıcılarla donatılmış olup motorun tamamı türbinlerden oluşurken ( F-18), daha eski F-14 Tomcat gibi modellerde motorunun yüzde 60'ını artyakıcı sistemi oluşturmaktaydı. Yüksek sıcaklıktan dolayı IR( Kızılötesi) etkisi ve hesapsız yakıt tüketimi sebebiyet verdiğinden F-14 Tomcat 2006 yılı içinde servisten kaldırıldı. Aynı sebebiyetten MiG-25 ve MiG-31 hizmetten erken kaldırılmıştır.