Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Kâğıt para
"Tepside onluk, ellilik banknotlar dizi diziydi." - A. Erhat
İktisat Terimleri Sözlüğü
bk. kağıt para
Vikipedi
Banknot ya da kâğıt para; taşıyana üzerinde yazan miktarın ödenmesi basan kurum tarafından garanti edilen, faiz taşımayan, yasal bir ödeme aracı. İngilizce'deki bank ve note yani banka ve not kavramlarının birleşiminden gelir. Banknotun, altın, gümüş, döviz gibi menkul kıymetlerden teşekkül eden bir karşılığı bulunmayabilir. Eskiyen para tedavülden çekilerek imha edilir.
Banknot, 17. yüzyıldan başlamak üzere bilhassa tarihte I. Dünya Savaşına kadar geniş bir tatbik sahası bulmuştur. Emtia (mal), arazi gibi servet unsurlarının karşılık olarak kullanıldığı görülmüşse de, altın ve gümüş gibi kıymetli madenler, en ziyade kullanım sahası bulan karşılıklar olmuştur. Banknotlar, bankalar tarafından ihrac edilebildiği gibi devlet tarafından da çıkartıldığı görülmüştür. Banknotlar, yüzde yüz bir karşılık gösterilerek ihraç edilirse, bu kâğıttan paraya temsili kâğıttan para adı verilmektedir (altın ve gümüş sertifikaları). Kısmi bir karşılığı olan kâğıttan paraya ise itimada dayanan kâğıttan para veya banknot denilmektedir. Banknotlar itibar görmeleri için döviz ve/veya kıymetli madenlere dayalı çıkartılarak hayatlarına başlamış olsalarda gönümüzde bunlar için tutulması gereken bir zorunluluk bulunmamakta ve dolayısıyla büyük kısmı itibari olarak basılmaktadır.
Banknot, para birimi yasasından sonra yetkili bankalar tarafından tedavüle çıkarılmış, tutarı para değeri birimlerinin ortalaması üzerinden belirlenen kâğıt paradır. Banknot bir ödeme aracıdır. Para birimi yasasından sonra tedavüle çıkan banknotların bedelini ödeme yükümlülüğü olmadığı için, bu para birimi mal ya da hizmet takasına ilişkin herhangi bir kanuna bağlı değildir. Banknotlar bu yüzden talep hakkı sağlamaz. Aksine tedavüle çıkaran merkez bankasına karşı bir güvene dayanan yasal bir değer ortaya koyar. Ayrıca karşılık olarak borç durumdaki şahıs veya kuruluşlar, talepleri banknotlarla karşılama (ödeme) hakkına sahiptirler. Buna karşın hisse senediyle (değerli kâğıt) borç silme (kapama/ödeme) hakkı bulunmamaktadır.
Banknotlar kâğıt olma özelliklerinden dolayı halk dilinde kâğıt para olarak da tanımlanırlar. Banknotlar ve sikkeler (metal para) nakit para kabul edilir.
"banknot" kelimesinin kullanım örnekleri.
Fırın, börekçi, dürümcü gibi iş yerlerinden düşük meblağlı alışveriş yaparak karşılığında sahte 100 TL banknot veren S.
Pamuğun çekirdeğini kaplayan ve linter adı verilen kısa lifli pamuklar, dayanıklılığı ve emme kapasitesinin yüksek olması nedeniyle banknot ve kıymetli kağıtların yapımında kullanılıyor.
Ellerindeki sahte 100 liralık sahte banknot ile pazar yerini dolaşan ekipler, sahte paranın nasıl anlaşılacağını uygulamalı olarak gösterdi.
Romanya, Azerbaycan, Zimbabve, Afganistan ve Gana'nın da aralarında bulunduğu ülkelere, banknot basımı, geçiş süreci ve iletişim politikası gibi konularda destek olundu.
Kapağı açan ekipler, 10 kilo 190 gram külçe altın ve şerit halinde altın eşya, 4 kilo 160 gram altın ziynet eşyası, 1 milyon 4 bin TL tutarında banknot ele geçirildi.