"batbayan" ne demek

Batbayan, Kubrat'ın 638'deki ölümünden sonra I. Büyük Bulgar Hanlığı'nın topraklarında kalarak burada egemenlik kuran Ön-Bulgar kumandan. Böylece Batbayan, doğudaki Bulgarların; kardeşi Asparuh ise batıdaki Bulgarların hanı olmuştur.Jorma, Attila (2008), Tarih Kütüphanesi, s. 13.

Etimoloji[ değiştir]

Bizans kaynaklarında Batbayan ismi, Batbaian şeklinde geçmektedir. Bu yüzden yaygın olarak, kendisi bu adla bilinmektedir.Tekin, Talat (1987), Tuna Bulgarları ve Dilleri, TDK, s. 50. Ancak Oi meta Theofanin, bu adı Bayan-os şeklinde kayda geçirmiştir. Buradan ismin aslında Proto-Türkçede zengin anlamına gelen "Bayan" olduğu düşünülmüştür. Nitekim, bazı kaynaklarda Batbayan yerine Bag-Bayan yani Bayan Beg adı kullanılmıştır.Bagbayan maddesi, İnönü Ansiklopedisi, 7. cilt, MEB, s.39. Bu durum, Hazar egemenliğine giren Bayan'ın han unvanı yerine beg yani bey unvanını kullandığını düşündürmektedir.

Yaşamı[ değiştir]

Batbayan, Kubrat'ın en büyük oğludur. Babasının vasiyeti üzerine, babası ölünce de babasının topraklarından ayrılmamıştır.Türk Dünyası Araştırmaları, 94-95. sayılar, s. 142. Böylece, babasının ölümüyle birlikte doğuda kalan Bulgarların hanı oldu. Batbayan'ın küçük kardeşi Asparuh ise kendisine tabî Ogurların büyük bir kısmıyla birlikte Tuna Nehri dolaylarına doğru hareket etti.Javād Hayʼat; ‎Melek Müderriszade (1996), Türklerin Tarih ve Kültürüne Bir Bakış, T.C. Kültür Bakanlığı, s.37. Büyük Bulgar Hanlığı topraklarında kalsa da, Batbayan bu toprakların tek hâkimi olmayı başaramamış, Hazar Hanlığı'nın himayesine girmek zorunda kalmıştır.Mercia MacDermott (1998), Bulgarian Folk Customs, Jessica Kingsley Yayınları, s. 20. Egemenliği süresince Ongur Bulgarları ve Macarlar üzerinde etkili olmuştur. Bazı bilim adamlarınca, Batbayan ve kendisine tabî olanların bugünkü Balkarları oluşturduğu düşünülmektedir.Kafesoğlu, İbrahim (2015), Türk Millî Kültürü, Ötüken Neşriyat. Batbayan'ın hükmettiği tebaanın Kara Bulgarları oluşturduğu da iddia edilmiştir.

Batbayan'ın yaşadığı coğrafya babasının ona miras bıraktığı; Azak Denizi ve Kuban Nehri arasındaki alandır.Memişoğlu, Hüseyin (2007), Bulgaristan'da Türk-İslam Kültürü ve Sanatı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sanat Ürünleri, s. 5.

Kaynakça[ değiştir]