Vikipedi
Bayönder, Münir Hayri Egeli tarafından 1932’de kaleme alınan manzum bir perde ve sekiz tabloluk bir tiyatro eseridir. Konusu ve gelişimi Atatürk tarafından tespit edilmiştir. Atatürk’ün hayatını sembolleştiren bir eserdir.
Oyun, Bayönder adlı efsanevi kişiliği konu alır. Bilinmeyen bir dönemde bir Türk toplumu içinde yaşayan ve toplumun yaşayış biçimine karşı olan Bayönder’in milletine yeni bir anlayış kazandırma azmi anlatılırMustafa Kırcı, Atatürk’ü Konu Alan Tiyatro Eseri Bayönder Üzerine Bir İnceleme, Ondokuz Mayıs Üniversites İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 17, Samsun 2004.
Dil hareketinin çok yoğun olduğu bir dönemde kaleme alınan eser, “yarınki dille de anlaşılır” olsun çabasıyla yazılmıştır ve yeni kelimeler içerir. Günümüzde kullanılan “Bay” ve “Bayan” kelimeleri bu oyun yazılırken kararlaştırılmıştır.
Atatürk, yazılış sürecinde oyun metnini bir dramaturg gibi incelemiş ve düzeltmeler yapmış;Nail Tan, Atatürk Dönemi Tiyatro ve Opera Çalışmalarında Türk Halk Kültüründen Nasıl Yararlanıldı, I. Uluslararası Atatürk ve Türk Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri 2001 Yılı besteci Necil Kazım Akses’e metni vererek opera olarak bestelenmesini istemiştir. Oyun, 1934 yılında opera haline getirildi.