Vikipedi
Dürrânîler, Peştunlardan Ahmed Şah Dürrânî'nin Afganistan'da kurduğu devlet. 1747-1826 yılları arasında hüküm sürmüştür.
Uzun zaman bölgenin dağlık kesimlerinde yaşayan bu boy Gazne Devleti zamanında islâmiyeti seçmiştir. Safevi Devleti ile Babür Devleti ilişkilerinde sıkıntılar yaşandığı bir sırada, Argandab ve Tarnak vadilerine indiler. Bölgenin durumu itibarıyla iki devlet arasında olmalarına rağmen, bölgelerinde bir otonomi ve serbestiyete sahiptiler.
Bir süre sonra Herat eyaleti'nin yönetimini ele geçiren Abdaliler, üzerlerine gelen Safi Kuli Han komutasındaki Safevi ordusunu yendiler ve Nadir Şah'ın zamanına kadar bölgenin hâkimi oldular. Nadir Şah, Safevi Devletini yıktıktan sonra, zamanın karışıklıklarından faydalanarak, Meşhed’i ele geçiren Abdalileri yenilgiye uğrattı. Nadir Şah, Abdalilerin askeri gücünden faydalanmak ve Gılzaler kabilesini kontrol altında tutmak amacıyla, Abdalileri Kandahar bölgesine yerleştirdi.
1747'de Abdalilerin reisi Ahmed Han, Nadir Şah'ın ölümünden sonra Kandahar'ı ele geçirerek hükümdarlığını ilan etti. 1769'a değin Hindistan üzerine dokuz sefer düzenledi. Birçok şehri ele geçirdi ve 1757'de Delhi'ye kadar ilerledi. Aral Gölünden Hint Okyanusuna kadar uzanan ve Horasan, Keşmir, Pencap, Sind, Peşaver, Multan, Deracat bölgelerini de içine alan bir Afgan devleti kurdu.
Ahmed Han'ın 1773'teki ölümünden sonra yerine geçen oğlu Timur Şah, devletin merkezini Kandehar'dan Kabil'e nakletti ve 1793'e kadar devleti yönetti. 1793-1800 yıllarında ise Zaman Şah iktidardaydı. 1800'den 1842'ye kadar karışıklık ve kardeş kavgalarının devam ettiği Abdaliye Devleti, bu tarihte yeni Afgan Devleti emiri Barakzay kabilesinden Dost Muhammed Han tarafından ortadan kaldırıldı.