Vikipedi
Enterkalasyon, bazı takvim yıllarına fazladan bir gün, hafta veya ay ekleyerek, takvimin mevsimler ve ayın dönemlerini izlemesini sağlamaktır. Ay-gün takvimleri (İng. lunisolar calenders) hem gün ve ayların eklenmesini gerektirebilir.
Sözcük, Latince inter ("arasına") ve calare ("resmen ilan etmek")'den gelir, takvime bir gün vb. eklenme ilanına değinmek için kullanılmıştır. Bu anlam sonra genelleşmiş, bir dizinin elemanlarından ikisi arasına bir ekleme yapmak anlamında da kullanılmaya başlamıştır, örneğin DNA enterkalasyonu, jeolojik katman enterkalasyonu gibi.
Güneş yılındaki gün sayısı (yaklaşık 365,24) tam sayı değildir, ama bir takvim yılındaki gün sayısı tam olmak zorundadır. Bu ikisini uzlaştırmanın tek yolu takvim yılındaki gün sayısını değişken yapmaktır.
Güneş takvimlerinde bunun yöntemi, 365 günlük olan normal yıla yaklaşık her dört yılda bir bir ek gün (artık gün) eklemektir. Böylece bir artık yıl 366 gün sürer.
Firavun Ptoleme III tarafından ilan edilen Kanopus Fermanı ilk defa güneş takviminde ekli gün sistemini uygulamaya koymuştur.
Güneş yılı tam sayıda ay ayına ( kamerî aya) sahip değildir (yaklaşık 12,37 ay dönmesine karşılık gelir). Dolayısıyla bir ay-gün takvimindeki ay sayısı değişken zorundadır. Genelde 12 ay vardır ama her iki veya üç yılda bir 13. ay eklenir (buna ekli ay denir, Batı dillerinde enterkaler veya embolizmik ay denir). Çin, İbrani ve Hindu takvimlerinde bu uygulama vardır. İslam takvimi de kamerî aya dayalıdır ama takvime ay eklenmesi ( Tevbe suresinde) yasaklanmıştır.
Bir yılın enterkalasyonlu olup olmadığı hesaplanabilir (Jülyen, Gregoryen ve İbrani takvimlerinde) veya gözlemle belirlenebilir (İran takvimi).
Enterkalasyon aşağıdaki anlamları taşıyabilir:
- Bir takvim yılına gün, hafta veya ay ekleyerek takvim yılının mevsimleri izlemesini sağlamak.
- Kimyada, bir molekül veya fonksiyonel grubun iki başka molekül veya grup arasına girmesi. Örneğin DNA enterkalasyonu.
- Jeolojide bir katmanın iki başka katman arasına girmesi.