Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, bitki bilimi İğdegillerden, kokulu, sarı
çiçekleri olan, çalı biçiminde bir ağaç (Elaeagnus)
"İğdenin dalı gevrecik olur / Basmaya gelmez" - Halk türküsü
- Bu ağacın zeytin biçiminde, kabuğu kırmızıya çalan sarı
renkte, beyaz unlu, tadı mayhoş yemişi
Biyoloji Terimleri Sözlüğü
İğdegiller (Elaeagnaceae) familyasından, 10 m kadar boylanabilen, çiçekleri er dişi ya da erkek ve dişi çiçekler ayrı ayrı aynı bitki üzerinde bulunan, eriksi aken tipi meyvesi olan, dikenli ya da dikensiz, çalı ya da ağaç formundaki bitki.
Vikipedi
İğde (Elaeagnus), bir tür meyve ve bu meyveyi veren İğde ağacı türlerine verilen genel addır. Azotu kökünde depolayabilme özelliği sayesinde en verimsiz topraklarda dahi yetişir. Ayrıca kuraklığa dayanıklılığı sebebiyle pek çok türü erozyonla mücadeledede kullanılabilmektedir. Yaz kış yeşildir ve yapraklarını döker. Türkiye'de özellikle Güneydoğu ve İç Anadolu bölgesinde yetişir. Bağ ve bahçe kenarlarında çit bitkisi olarak da kullanılır. Böbrek rahatsızlığı olan kişilere bolca yemeleri tavsiye edilmektedir. Meyveleri zeytin büyüklüğünde ve sarı-kahverengi olup, yenilebilir. Bağırsak bozukluklarını ve ağız pasını gidermek için de kullanılır.
En yaygın ve kültüre alınmış türlerden biri kuş iğdesidir (Elaeagnus angustifolia) ve bunun aşılı çeşitleri iri meyveli olup sultan iğdesi adıyla tanınır. Dünyada özellikle Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'ya yayılmış çok çeşitli iğde türleri bulunmaktadır. En önemli diğer bilinen türlerden ikisi Japon iğdesi (Elaeagnus umbellata) ve Elaeagnus multiflora (Gumi-Kırmızı iğde) olarak sayılabilir.
Türkiye'de özellikle karasal iklime sahip olan pek çok ilde yetiştirilebilmektedir.
Türleri[ değiştir]- Elaeagnus angustata (Rehd.) C. Y. Chang ( Çin)
- Elaeagnus angustifolia L. ( Kuş iğdesi , Oleaster, Rus Gümüş üzümü ya da Rus zeytini olarak da adlandırılır; Batı Asya ).
- Elaeagnus argyi Levl. (Çin)
- Elaeagnus bambusetorum Hand.-Mazz. (Çin)
- Elaeagnus bockii Diels (China)
- Elaeagnus cinnamomifolia W. K. Hu et H. F. Chow (Çin)
- Elaeagnus commutata Bernh. (Amerikan Gümüş İğdesi,Amerikan Gümüşüzümü ya da Wolf-willow olarak da adlandırılır. Kuzey Amerika)
- Elaeagnus conferta Roxb. (Doğu Asya).
- Elaeagnus courtoisi Belval (Çin)
- Elaeagnus davidii Franch. (Çin)
- Elaeagnus delavayi Lecomte (Çin)
- Elaeagnus difficilis Serv. (Çin)
- Elaeagnus formosana Nakai ( Tayvan)
- Elaeagnus glabra Thunb. (Doğu Asya)
- Elaeagnus gonyanthes Benth. (Çin)
- Elaeagnus griffithii Serv. (Çin)
- Elaeagnus grijsii Hance (Çin)
- Elaeagnus guizhouensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus henryi Warb. (China)
- Elaeagnus jiangxiensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus jingdonensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus kanaii Momily. (Çin)
- Elaeagnus lanceolata Warb. (Çin)
- Elaeagnus lanpingensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus latifolia L. (Güney Asya)
- Elaeagnus liuzhouensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus longiloba C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus loureirii Champ. (Güney Çin)
- Elaeagnus luoxiangensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus luxiensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus macrantha Rehd. (Çin)
- Elaeagnus macrophylla Thunb. (Doğu Asya)
- Elaeagnus magna Rehd. (Çin)
- Elaeagnus micrantha C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus mollis Diels (China)
- Elaeagnus morrisonensis Hayata ( Tayvan)
- Elaeagnus multiflora Thunb. (Kırmızı İğde,Kiraz Gümüş üzümü ya da Gumi olarak da adlandırılır; Doğu Asya)
- Elaeagnus nanchuanensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus obovata Li (Çin)
- Elaeagnus obtusa C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus oldhami Maxim. (Çin)
- Elaeagnus ovata Serv. (Çin)
- Elaeagnus oxycarpa Schltdl. (Çin)
- Elaeagnus pallidiflora C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus parvifolia Wallich ex Royle ( Orta Asya)
- Elaeagnus pauciflora C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus philippinensis Perrott. ( Filipinler)
- Elaeagnus pilostyla C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus pingnanensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus pungens Thunb. (Silverthorn; Japonya)
- Elaeagnus pyriformis Hook.f. (Doğu Himalayalar).
- Elaeagnus retrostyla C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus sarmentosa Rehd. (Çin)
- Elaeagnus schlechtendalii Serv. (Çin)
- Elaeagnus stellipila Rehd. (Çin)
- Elaeagnus taliensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus thunbergii Serv. (Çin)
- Elaeagnus tonkinensis Serv. (Güneydoğu Asya)
- Elaeagnus triflora Roxb. (Güneydoğu Asya, Kuzeydoğu Avustralya).
- Elaeagnus tubiflora C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus tutcheri Dunn (Güney Çin).
- Elaeagnus umbellata Thunb. (Doğu Asya) Japon iğdesi
- Elaeagnus viridis Serv. (Çin)
- Elaeagnus wenshanensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus wilsonii Li (Çin)
- Elaeagnus wushanensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus xichouensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus xizangensis C.Y. Chang (Çin)
- Elaeagnus × ebbingei (E. macrophylla × E. pungens)
- Elaeagnus × pyramidalis (E. commutata × E. multiflora)
- Elaeagnus × reflexa (E. pugens × E. glabra)
"iğde" kelimesinin kullanım örnekleri.
Mutlu Kendirli, Erdoğan Ayhan, Bülent Köseoğlu, Hülya Arıkan, Mehmet Tokay, Nizamettin Ünsal, Mehmet İğde, Hamdi Aktolun, Gülsüm Tekin, Mutlu Ulukaya, Bülent Sakızlıoğlu, Özgür Temel, Havva Evci, Hüseyin Genbay, Remzi Uzun, İrfan Ülgen ve Birol Aytok.
Dikilen fidanlar arasında ağırlıklı olarak kayın, ladin, sarıçam, ceviz ve iğde ağcı fidanları yer aldı.
Proje kapsamında 2 bin 400 dekar alana ağaç dikimi yapılırken, 3 yıllık süreçte ıhlamur, sedir, hünnap, kızılcık, ağlat ve iğde türü ağaçlardan toplam 272 bin 500 adet fidan dikildi.
Orman İşletme Müdürlüğü ile Karayolları İşletme Şefliği tarafından Iğdır Organize Sanayi Bölgesi ile Tuzluca İlçesi bölünmüş yol güzergahına yaklaşık bin 500 adet boylu top karaağaç, iğde ve akasya fidanı dikildi.
Muhaliflerin yoğun çatışmalar sonucunda Havar Kilis, İğde ve Cariz köylerini IŞİD'den geri aldığı, Baragide köyü çevresinde ise şiddetli çatışmaların sürdüğü, kamplar ile çevresinde yaşayan halkın, güvenli gördükleri alanlara doğru göç etmeye başladığı da belirtildi.
Dikilen ağaç fidanlarının arasında zakkum, firenk çalısı, akça, akasya, iğde, çam ve söğüt bulunuyor.
Özcan Hanım, reçel koleksiyonuna bu yıl katırtırnağı ve iğde çiçeklerini eklemiş.
Yaklaşık 15 yıldır dalış yaparak Akdeniz'deki canlı yaşamını takip eden, İskenderun Üniversitesi Deniz Bilimleri Fakültesi'nde yüksek lisans yapan dalış eğitmeni Mahmut İğde, AA muhabirine, Hatay'ın Samandağ sahillerinin 14,4 kilometrelik uzunluğu ile dünyanın en uzun onuncu sahili olduğunu söyledi.
İnci Aral, Mustafa Balbay, Sinan Meydan, Suat Suna, Sinan Akyüz, Ahmet Turgut, Ahmet Yavuz, İrfan Değirmenci, Nilgün Ilgaz, Aydın Arif, Sacide Bolcan, Nihayet Yıldırım, Sevtap Dudu, Bedrettin Güreş, Semiray Sezgin, Samim İğde, Mehmet Dener, Fatma Melek Boral, Nesrin Aslan ve Gülfer Ceylan Güreş gibi yazarlar okurlarıyla buluşarak kitaplarını imzaladı.
Fidanlığımızda hünnap, ahlat, alıç, iğde, yemişen, üvez, kuşburnu, kızılcık gibi yöresel yabanıl meyveli türlerin de fidanı üretilmektedir.
Yapılan açıklamada fidanlıkta ağırlıklı olarak ibreli türlerden karaçam, sarıçam, sedir, mavi ladin, batı ladini, göknar yapraklı türlerden meşe, badem, ceviz, akasya, kokarağaç, iğde, dışbudak, ıhlamur, huş ve son yıllarda sosyal ormancılığı desteklemek amaçlı yabanıl türlerden alıç, kuşburnu, ahlat, yemişen fidanlarının üretimlerinin gerçekleştirildiği ayrıca gelir getirici türler kapsamında dikim ve satış işlemlerinin de yapıldığı bildirildi.
Fidanlık Müdürlüğü olarak ibreli ve yapraklı fidan üretiminin yanında tıbbi ve aromatik bitki üretimi, yani kekik, nane, lavanta, lavantin, peyzaj çalışmalarına yönelik süs bitkisi, yabanıl meyve yani kuşburnu, badem, iğde, kızılcık gibi üretimi yapılmaktadır.