Kelime tanımını bul

Güncel Türkçe Sözlük
ikizleşme
  • isim İkiz duruma gelme
  • tıp (***) İki diş arasındaki bütün dokuların bitişmesiyle oluşan diş sapaklığı
  • dil bilgisi Ünsüz ikizleşmesi
Kimya Terimleri Sözlüğü (II)
ikizleşme

İki eş molekülün tek bir molekül oluşturmak üzere bireşimi.

Gramer Terimleri Sözlüğü
ikizleşme

İç seste iki ünlü arasında bulunan bazı ünsüzlerin boğumlanmalarındaki tekrarlanma: İki / ikki, yedi / yeddi, yetti, otuz / ottuz, tokuz / tokkuz gibi. Eski Türkçede ve öteki Türk lehçelerinde görülebilen ikizleşme olayı, Türkiye Türkçesinin yazı dilinde yoktur. Genellikla bazı Anadolu ağızlarında devam edegelen bir olaydır: yeddi "yedi" dokkuz "dokuz", sakkal "sakal", ıssırmak "ısırmak", gaşşıh "kaşık", ışşıh "ışık", yazzık, yazzıh "yazık" gibi. || Lehçelerde uzun ünlülerin kaybından ortaya çıkmış telâfî (yerine geçme) sesi niteliğinde ikizleşmeler de vardır: Özb. sade > sadde, Kum. taze > tazze, Az. T. çakal > çakkal vb. || Türetme, birleşme veya ses değişmesi yoluyla yanyana gelmiş bulunan yassı < yat-sı < yat-sıg, gömme < göm-me, yolluk > yol+luk, tuttum > tut-tu-m, ıssız > ıdı-sız gibi kelimelerdeki ikizleşmenin bu olayla ilgisi yoktur. || Kubbe, mücellâ, muattal, müddet, cellat, hisse, cadde gibi Araça kelimelerdeki ikiz ünsüzler de bu kelimelerin asıllarında var olan çift ünsüzlerdir. Dilimizde son sesleri tekleşmiş olan his, zan, red, hak gibi Arapça sözlerde ekleme veya birleşme sırasında kendini gösteren ikizleşme, bunların asıllarında zaten var olan seslerin yeniden ortaya çıkmasından ibarettir: hissetmek, reddetmek, zannetmek, hissi, redde, zanna, hakka vb.

Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu
ikizleşme

Azerbaycan Türkçesi: geminatlaşma; Türkmen Türkçesi: geminasiyaa; Gagauz Türkçesi: geminatsiya ~konsonnarın katlılaşması ~ konsonnarın ikileşmesi; Özbek Türkçesi: ikkilaniş ~geminatsiya; Uygur Türkçesi: üzük tavuşlarniň cüplinişi ~ geminatsiyä; Tatar Türkçesi: ikeläşterelü ~ quş bulu; Başkurt Türkçesi: geminatsiya; Kmk: (tutuk awazm) eki kabatlanıwu ~ geminatsiya; Krç.-Malk.: geminatsiya; Nogay Türkçesi: geminatsiya; Kazak Türkçesi: geminatsiya~ kabattasuw; Kırgız Türkçesi: koş ünsüzlöşüü; Alt:: geminatsiya ~ ekilengen tuyuktabıştar; Hakas Türkçesi: geminatsiya; Tuva Türkçesi: ta'kpırlaan a'jık eves ünner; Şor Türkçesi: geminatsiya; Rusça: geminatsiya