Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, tarih Tanzimata kadar her türlü davaya, Tanzimat
ile Medeni Kanun arasındaki dönemde ise yalnız evlenme, boşanma,
nafaka, miras davalarına bakan mahkemelerin başkanları
Tiyatro Terimleri Sözlüğü
(T.K.O.) Anadolu'da oyunları düzenleyene verilen ad.
Tarih Terimleri Sözlüğü
Osmanlılarda şerîat mahkemelerinin başında bulunan, aynı zamanda görev yeri ve çevresindeki düzenle ilgili yönetim ve denetim yetkileri bulunan yargıç.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü
Kolay çalkalayabilmek için buğday kalburunun altına konulan destek.
Vikipedi
Kadı, Osmanlı Devleti'nde kaza adı verilen yerleşim yerlerine belli bir süre için merkezi yönetim tarafından atamış, görev bölgesindeki şer’i ve idari yargıdan tek başına sorumlu olan ayrıca mülki idare amiri, yerel yönetici ve emniyet müdürlüğü görevlerini yerine getiren bir kamu görevlisidir.
Kadıların doğrudan ve bizzat ilgilendiği konular adli içerikli konulardı. Diğer görevlerdeki işlevleri doğrudan işi yapmak yerine işlemleri denetlemektir. II. Mahmut dönemindeki reformlar sırasında belediye ve güvenlik ile ilgili görevleri, Tanzimat Dönemi'nde ise idari görevleri alınmış ve sadece yargı işleri ile uğraşır olmuşlardır. Kadılık kurumu, 1924 yılında Türk idari ve adli teşkilatından tamamen kaldırılmıştır.
Kadılar, bir hukuk adamı olarak bağımsız ve padişahın mutlak yetkisine sahip vekili idiler. Görev yaptıkları bölgede hiçbir makamdan emir almadan tamamen bağımsız biçimde hareket etmekle birlikte yalnızca padişaha ve Divan’a karşı sorumlu idiler. Şer‘î hukuku uygulamakla yükümlü oldukları için merkezi hükûmet memuru olduğu kadar ahalinin de devlet karşısındaki temsilcisi ve sözcüsü durumunda idiler. Bir olay ve şikayet halinde diğer kadılar tarafından teftiş edilmekteydiler. İncelenmesi gereken yolsuzlukları tahkik ve teftişle görevli toprak kadılığı denen seyyar kadılıklar da mevcuttu.
Kadı, tarihte İslam ülkelerinde insanlar arasında meydana gelen hukuki anlaşmazlıkları sonuçlandırmak, hukuka aykırı davranışların cezasını hükme bağlamak, verdikleri hüküm ve cezaları infaz etmek üzere devletin yetkili kurumları tarafından görevlendirilmiş kimsedir. Kadılara dinî, malî, idarî, eğitim-öğretim gibi görevlerin verildiği de görülmüştür.
Arapça "hüküm, karar, hakimlik" anlamlarına gelen ve İslam hukukunda yargısal faaliyeti ifade eden "kaza" kökünden gelir.
İslam dininin peygamberi, ilk kadı sıfatıyla İslam toplumunda birçok hukuksal çekişmeyi karara bağlayıp yargısal fonksiyon icra etmiştir. Kadılık, genişleyen Müslüman toplumlarda yaygınlaşmış, Müslüman Türkler'e kadar gelmiştir. 1924 yılında çıkan bir kanunla Türkiye'de kadılık sistemi kaldırılmış ve yerine hakimler atanmaya başlamıştır.
"kadı" kelimesinin kullanım örnekleri.
“Abdürreşit İbrahim gibi ben de Türkiye izlenimlerini Japonlara aktaracağım” Abdürreşit İbrahim’in aynı zamanda kadı, gazeteci ve seyyah olduğunu, Sibirya, Moğolistan, Japonya, Çin, Kore, Singapur, Endonezya ve Hindistan’a uzanan büyük bir yolculuk gerçekleştirdiğini belirten Japonya’nın Ankara Büyükelçisi Akio Miyajima ise, “İbrahim, Mehmet Akif Ersoy’un şiirinde de yer alan Amiral Togo sayesinde Japon-Rus savaşında galip gelen Japonya’yı ziyaret etmiş, bizzat gözlemlemiş, Japonlarla görüşmüş, konuşmuştur.
Türkiye Boks Federasyonundan yapılan açıklamaya göre Rusya'nın Anapa şehrinde düzenlenecek şampiyonada mücadele edecek Türkiye yıldız erkek ve yıldız bayan takımları, hazırlıklarını Kastamonu Kadı Dağı Kamp Eğitim Merkezi'nde sürdürüyor.
Şehit Şerife Bacılar, Salih Kadı Reisler, Halime Çavuşlar ve birçokları.
Genelkurmay Başkanlığından yapılan açıklamada, gün içinde kontrol altına alınan 6 köy dışında, Es Suveydah, Mintakat Carablus, Hacı Veli, Zilfe, Al Baş, Kandurah, Liyavah, El Kadı, Mizab, Ez Zehra, Vardah, Taflı, El Vira ve Boranlı köylerinin de ÖSO güçleri tarafından ele geçirildiği belirtildi.
Vakıflar Bölge Müdürü Güneren, Edirne Süleyman Paşa Cami, Ekmekçizade Ahmet Paşa Kervansarayı, Saruca Paşa Cami, Medrese Ali Bey Cami, Kadı Bedrettin Cami, Hasan Çelebi Sebili, Kabuli Mustafa Efendi Türbesi, Havsa Hacı Süleyman Cami, Demirköy Dökümhane Cami ile Fatih Sultan Mehmet'in de eğitim aldığı medrese olarak bilinen Edirne'deki Saatli Medrese'nin restorasyon faaliyetlerinin devam ettiğini aktararak, çalışmaların kısa sürede tamamlanacağını kaydetti.
Torunu Fazlullah da önce kadı, sonra vezir olarak Osmanlı Devleti'nde önemli görevlerde bulundu.
OSB Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Ergüney, Mimarlar Odası Erzurum Şube Başkanı Ali Kadı, KOSGEB Erzurum İl Müdürü Umut Tan, Elektrik Mühendisleri İl Temsilcisi Namiye Sınırkaya, Ata Teknokent Genel Müdürü Ersin Karaman, Erzurum Stratejik Girişimci İş Adamları Derneği Başkanı Mehmet Nuri Alim, BİRKONFED Erzurum Temsilciliği adına Muhammet Zeki Gözeler ve Ertuğrul Yardımcı katıldı.
Henüz tam kamuoyu tarafından bilinmiş değil, kamuoyunda adeta bir kadılık gibi algılanıyor aksine kadılık müessesi hiç değil, çünkü kadılıkta kadı bir hüküm verirken burada arabulucu taraflar adına herhangi hukuki bir değerlendirmede, mütalaada bulunmuyor.
Hocamız sadece bir mizah ustası değil, aslında o bir mizahçı değil o bir bilim adamı, bir filozof gölge kadı.
Ayrıca bölgede yetişmiş ya da yaşamış olan, mutasavvıf, şair, hattat, musikişinas ve alimler ile kadı, şeyhülislam, vali, vezir ve padişahlar gibi yönetici sınıfın da hal tercümelerinin bulunduğu biyografik bir eser niteliğindedir.
Yusuf Bahri Efendi bu bölgede müftülük, naiblik, kadı vekilliği yapmış ve tasavvuf şeyhliği yapmış ve aynı zamanda müderrislik yaptığı için talebelerinin el yazması eserleri var.
Diyarbakır'ın Sur ilçesinde birçok ev ve tarihi yapının yanı sıra zarar gören Nasuh Paşa, Fatih Paşa, Arap Şeyh, Hacı Hamit, Hasırlı, Hocaoğlu, İbrahim Bey, Kadı, Şeyh Mutahhar camilerinden İbrahim Bey, Kadı ve Şeyh Mutahhar Camisi yapılan restorasyon çalışmalarından sonra ibadete açıldı.