Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Kalıplaşmak işi
"Yurt ve özgürlük için ses yükseltmiş, her türlü kalıplaşmanın dışına çıkmaya çalışmıştır." - S. İleri
Gramer Terimleri Sözlüğü
Herhangi bir kelimeye eklenen çekim veya yapım ekinin bilinen belirli görevi ile değil de eklendiği kelime ile beklendiğinden ayrı yeni bir anlam meydana getirecek şekilde birleşip kaynaşması olayı: gözde "sevgili", yüzde (%), öte, dolayı, ötürü, ileri, dışarı, yeniden, Kum. Köpten "çok önce"; yayan, için için, nereye, giysi, öğün "bir defalık yiyecek", birisi, böylesine, gibi, nicesi? "nasıl?" vb. Aynı durum iki ya da daha çok kelimenin anlam kaymasına uğrayarak ilk anlamlarından farklı bir biçimde kaynaşıp kalıplaşması için de söz konusudur. Birleşik kelimelerin bir kısmı ve deyimler böyle bir kalıplaşmanın ürünüdür: Akbaba, kaptıkaçtı, şıpsevdi, dolmuş, dolma, dondurma, göze girmek, gözden düşmek, başgöz etmek, dibine darı ekmek, dil dökmek. vb.
Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü
Sözcükler veya ekler arasında, belirli bir anlam için, ayrılmaz bir biçimde birleşme: Göze girmek, gözden düşmek, kulak kabartmak; hanımeli, kaptıkaçtı, akbaba; kimisi, birisi, hepsi, bidüziye vb.
"kalıplaşma" kelimesinin kullanım örnekleri.
Ama bunları çok açık noktaya götürüp, yeniden başka bir kalıplaşma meydana getirmenin doğru olmadığını ifade ediyorum.
Birçok adım atılmasına rağmen yılların verdiği bir kalıplaşma ve önyargılar var.