Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, coğrafya Bir akarsuyun kalkerli bir alanda oyarak
oluşturduğu, bir kıvrımı keserek iki yandaki çukurlukları
birleştiren, dar ve boğaz biçimindeki vadi, dar boğaz, kapuz,
kısık, klüz
"Rüzgârların kanyonlarda ıslık çaldığı gün batımları insanın içine dokunurdu." - M. Mungan
Vikipedi
Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadilere denir. Türkçeye Frenk dillerden gelen Kanyon adı, kaynağı İspanyolca asıllı olan cañón sözüdür.
Oluşumu[ değiştir]Kalker kayalar içinde, akarsuyun derine aşındırmasıyla oluşur. Kanyon;güçlü ırmakların kireçli olmayan bölgelerde kazdıkları derin vadileri belirtir. Kanyonların kenarları çok sarp boğazlar biçiminde ortaya çıkar. Kayaların kenarları aşındırmaya karşı gösterdikleri dirence bağlı olarak çeşitli şekiller alır.
Birçok kanyonu; uzun süreli erozyonların, yaylalar üzerinde oluşturduğu bilinmektedir. Kanyon yapılarının iki yanlarındaki duvarlar, erozyon ve aşınmaya dayanıklı sert kayalardan oluşur. Bunlar granit ya da kumtaşı gibi oluşumlardır. Kanyon oluşumunda hızlandırıcı etkisi olan hava akımları kuru alanlarda sulak bölgelere nazaran daha etkili olduklarından, kanyonlara bu tür bölgelerde daha sık rastlanır. Sualtı Kanyonları adından da anlaşılacağı üzere, deniz taban seviyesinde oluşan kanyon yapılarıdır. Karasal olanlarla hemen hemen aynı özelliklere sahip olan ve genellikle nehir ağızlarında vücut bulan bu yapıların oluşumlarında, sualtı akıntıları temel etkendir.
Bu doğal oluşumun Dünya'da en bilinen ve en büyük örneği Amerika'da bulunan Antilop Kanyonu ile Arizona'da bulunan Büyük kanyon'dur. Amerika Birleşik Devletleri'nin güney-doğu'sunda yer alan bu kanyon arkeolojik önem taşır; bunun nedeni Amerika kıtasının ilk sahipleri olarak da bilinen Kadim Pueblo Halkının bu çevrede geniş yerleşimler kurmuş olmasıdır.
Kanyon, Karstik kalkerli arazilerde oluşan çok derin vadilerdir.Türkiye'de kanyon vadilere Kapız adı da verilir.
Geniş bir kanyonun içinden akan bir nehir, duvarları jeolojik bir merdiveni andıran kanyonlar oluştururabilir. Bunlar siperli nehir (entrenched river) olarak anılırlar zira bu tip nehirlerin akış yollarını değiştirmeleri epey zordur. Kolorado Nehri ve Snake River (ABD kuzey-doğu) bu yapılara örnek teşkil edebilecek iki nehirdir.
Kanyon aşağıdaki anlamlara gelebilir:
- Kanyon, Dünya yüzeyinde nehirlerce oluşturulmuş derin vadi
- Kanyon, İstanbul'da bulunan alışveriş merkezi
"kanyon" kelimesinin kullanım örnekleri.
Bizim tafoni dediğimiz rüzgara bağlı aşındırma şekilleri, şelale oluşumları, aşınım yüzeyleri ve diklikleri ve kanyon vadiyi bu sahada görmeniz mümkün.
Doğayla iç içe olmak isteyenlerin uğrak yeri haline gelen kanyon gün batımında seyrine doyumsuz manzaralar ortaya çıkarıyor.
Safari heyecanıyla kaya mezarları, Derin Vadi, Delikli Bent, Gavur Evleri, kanyon ve eşsiz güzellikleri barındıran Bekirağalar Köyü, Eskin ve yukarı Eskin köyünde zamanı dondurduk.
Tuna Melek Kanber de babasıyla geldiği Harmankaya kanyonu'nu ve bölgeyi çok beğendiğini belirterek kanyon merakının babasından kaynaklandığını söyledi.
Önceki tadilat ve koruma çalışmalarına istinaden daha güvenli ve daha sağlam hale getirilecek olan kanyon, Somuncu Baba Külliyesinden başlayarak Köprügözü mevkisine kadar olan 1,5 kilometrelik alanı kapsayacak.
Köşklü öğrenciler, proje kapsamında Milli Parkın sahillerinde, Kanyon bölgesinde ve diğer ortak yaşam alanlarında doğa yürüyüşü yapılırken, aynı anda temizlik de yapıldı.
Çok zorlu olduğu için rehbersiz geçiş hayati tehlikeler oluşturabilecek bir kanyon.
Sarp kayalıklara sahip kanyon, ortasından geçen Tohma Çayı ve kanyondaki ağaçların sonbaharla oluşturduğu renk cümbüşü, kış mevsimi öncesi ziyaretçilerini eşsiz bir manzara sunuyor.
Somuncu Baba Külliyesi'ne yürüyüş mesafesindeki kanyon, ahşap köprüleri, mini doğal şelaleleri, su çarkları, yürüyüş alanları ve Tohma kıyısındaki çay bahçeleriyle ziyaretçilerine dinlenme imkanı sunuyor.
Yaz aylarında günde yaklaşık iki bin kişinin ziyaret ettiği 17 bin 847 metre uzunluğundaki kanyon ziyaretçilerine, doğa sporlarının, balık ve kara avcılığı, dağcılık, turizm ve yaylacılık faaliyetleri için de doğal bir imkan sunuyor.