Kelime tanımını bul

Güncel Türkçe Sözlük
kazasker
  • isim, tarih İlmiye sınıfının yüksek derecesinde bulunan devlet görevlisi
    "Aslında Lale, eski konakları pek bilmez değildi. Bir kazasker kızıydı." - H. E. Adıvar
  • Osmanlı döneminde mahkemelerin en yetkilisi
Tarih Terimleri Sözlüğü
kazasker

Osmanlı İmparatorluğunda kadıların başında bulunan, asker ile ilgili şeriat ve tüze sorunlarını çözüme bağlamakla yükümlü; belli bir aşamaya dek kadıları ve müderrisleri atamaya da yetkili, ilmiye rütbelerinin en yükseklerinden birini taşıyan ve padişah divanının üyesi olan görevli.

Vikipedi
Kazasker

Kazasker ya da kadıasker, Osmanlı Devleti'nde şeri davalara bakan askeri hakim. Yetkileri arasında kadı, müderris ve din görevlisi atamaları, kadı kararlarını bozma, değiştirme ve yeni kararlar oluşturma gibi maddeler vardır. Yani kadı kararlarına itiraz kazaskerliğe yapılırdı. Yetkilerinin çoğunu 16. yüzyıl'dan itibaren şeyhülislamlığa devretmiştir.

Kazasker Osmanlı devlet yapısında idari bir görev olup, kelime " kadı" ve " asker" kelimelerinin birleşmesinden oluşmaktadır. Kazaskerlerin kıyafeti ilmiye kıyafeti olup, bu mesleğin en yüksek mertebelerinden biridir. Kazaskerler Divan-ı Hümayun'un tabiî azasıydı. Şeyhülislamlar divanda bulununcaya kadar divandaki şeri meseleler, kazaskerler tarafından idare edilirdi. Divan toplantılarında veziriazamın sağında vezirler solunda da kazaskerler yer almaktaydı.

Kazaskerlik 1480 yılına kadar Anadolu Kazaskeri olarak tek bir merkezdeydi. Bu tarihten sonra Rumeli Kazaskeri ve Anadolu Kazaskeri olarak ikiye ayrıldı. Rumeli kazaskeri protokol ve rütbe olarak daha yüksekti. Görevleri divanda şer-i meselelere bakmaktı. Yavuz Sultan Selim'in İran seferinden sonra ise merkezi Diyarbakır olan üçüncü bir kazaskerlik oluşturularak doğu eyaletlerinin kontrolü sağlanmak istenmiştir. Fakat sonrasında bu üçüncü kazaskerlik lağvedildi.

Kazaskerler, 16. yüzyılın ikinci yarısına kadar müderris ve kadıların tayininde sadrazama arz ve delalette bulunurlardı. Sonraları bu görev şeyhülislamlara verildi. Belirli maaşlı müderris ile kaza kadılarının tayinleri ise yine kazaskere bırakılmıştı.

Kazaskerlerin tayinleri, 17. yüzyıla kadar veziriazamların padişahlara arzı ile yapılırdı. Şeyhülislamlar bu tarihten itibaren vezir-i azamların onayıyla, kazaskerlerin tayinlerini padişaha arz etmeye başladı. Kazaskerlerin görev süreleri iki yıl iken, 17. yüzyıldan sonra bir yıla indirildi. Buna ek olarak, kazasker olan biri aynı makama tekrar tayin edilebilirdi. Kazaskerlik Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar varlığını korudu.

Kazasker (anlam ayrımı)
  • Kazasker (idari görev) Osmanlı Devletinde en yüksek yönetsel görevlerden birisi
  • Kazasker, Kadıköy Kadıköy, İstanbul Osmanağa Mahallesinde bir sokak.
  • Kazasker Camii Kazasker, Kadıköy'de bulunan camii

"kazasker" kelimesinin kullanım örnekleri.

Caminin içini adeta hat müzesine çeviren ayaklardaki ve duvarlardaki yazılar Abdülfettah Efendi, Kazasker Mustafa İzzet Efendi, Sami Efendi, Mehmed Şefik Bey gibi meşhur hattatlara ait.

Bunlardan başka sadece minaresi kalan Kazasker Salih Cami yeniden ayağa kaldırıldı.