Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, hayvan bilimi Kertenkelelerden, uzun vücutlu,
sivri kuyruklu, çevik, böcekçil, küçük sürüngen hayvan
(Lacertus)
"Dibinde, kıyılmış kertenkele ve yılan parçaları varmış gibi midesini bulandırmıştı." - P. Safa
Orta Öğretim Terimleri Kılavuzu
(astronomi)
Asalakbilim Terimleri Sözlüğü
Kertenkeleler familyasına giren sürüngenlerin ortak adı. (Arakonakçı olarak ilgimizi çeken türleri vardır.)
Gökbilim Terimleri Sözlüğü
Bir takımyıldızın adı.
Vikipedi
Kertenkele (Lacertilia) alt takımının, özellikle özkertenkelegiller (Lacertidae) familyası türlerinin genel adıdır.
Kertenkeleler alt takımının; özkertenkelegiller, gekogiller, varangiller, agamagiller, iguanagiller, boncuklukertenkelegiller, köryılansıgiller gibi familyaları vardır. Kertenkelelerin bugün dünya üzerinde 3000'den fazla türü mevcuttur. Soğuk iklime fazla dayanıklı olmadıklarından genel olarak çöllük bölgelerde ve tropikal kuşakların kurak kısımlarında çok boldur. Yer altında, ağaçlar üzerinde yaşayanları olduğu gibi, havada uçanları, suda yüzenleri, renk değiştirebilenleri de boldur.
Uzunca ve yuvarlakça olan vücutlarının üzerleri pullu veya pürtüklüdür. Çoğunlukla dört ayaklı ve pek azı iki ayaklı veya tamamen ayaksız olurlar. Her ayakta beşer adet parmak ve uçlarında gelişmiş tırnakları bulunur. Karın pulları sırt ve yanlarda olanlardan daha iridir.
Kertenkelelerin büyük çoğunlunda göz kapakları vardır ve çoğunda hareketlidir. Gekogillerde ve Amerika'da yaşayan Xantusiidae familyasının bireylerinin ise göz kapakları, kenarlarından birleşmiş olup, saat camı gibi saydam ve hareketsizdir. Yine Scincidae familyasından Ablepharus cinsi ve Lacertidae familyasından Ophisops cinslerinde gözkapağı birleşmiş olup sabittir. Yer altında yaşayan türlerin haricindekilerin dışkulak delikleri mevcuttur. Bazılarının ağaçlara asılmaya yarayan ince uzun ve kuvvetli kuyrukları vardır.
Kertenkeleler kendilerine yapılan bir saldırıda kuyruklarını bırakabilirler. Kertenkelelerin kuyrukları koptuğu zaman bir ayı geçmeyen bir zaman içinde yeni bir kuyruk meydana gelir. Yalnız bu yeni yetişen eskisi gibi olmayıp pul, renk ve yapı bakımından farklıdır. İlk kuyruktaki gibi omurgalar yoktur. Yeni kuyruğa kıkırdak dokusundan bir yapı destek olur. Bunda pullar gayri muntazam olup derideki desen meydana getiren boyalar da yoktur. Kuyruk kopmadan kırılırsa o yerden yeni bir kuyruk uzar. Böylece çatal kuyruk meydana gelir. Kertenkelelerdeki bu organ yenilenmesine rejenerasyon denir.
Dişiler, yazın toprağın içine veya bir taşın altında çengel tırnaklı ayaklarıyla açtıkları çukurlara yumurtlar. Kış mevsiminde deliklerinin içinde ilkbahara kadar kış uykusuna yatarlar. Soğukkanlı olduklarından taşlar üzerinde güneşlenmeyi severler. Yakınlarından geçen böceklere saldırarak beslenirler. Renkleri yaşadıkları ortamlara uyduğundan kolay fark edilmeyip, yırtıcı kuş ve yılanlardan kolayca kurtulurlar. Tehlike anında kuyruklarının son kısmını kopararak hızla bir yarığın içine dalıp gözden kaybolurlar. Böcek ve kurtlarla geçindiklerinden insanlar için faydalı sayılırlar.
Amerika'da yaşayan kuyrukları küt Helodermatidae familyasının iki türü mevcuttur. Derileri boncuk biçimli yuvarlak pullarla kaplı olduğundan boncuklu kertenkele olarak da bilinirler. Uzunlukları bir metreyi bulur ve her iki tür de zehirlidir. Ancak zehir iletim mekanizmaları fazla gelişmemiş olduğundan insanlar için fazlaca tehlike oluşturmazlar.
Kertenkele şu anlamlara da gelebilir:
- Kertenkele - Sürüngen bir hayvan.
- Kertenkele - 2014 yapımı Türk televizyon dizisi.
"kertenkele" kelimesinin kullanım örnekleri.
Bir Rus uydusuyla uzaya gönderilen geko adlı kertenkele türünün cinsel hayatını izleme denemesiyle yeniden bağlantı kuruldu.
Ayaklarında yapışkan sıvı salgısı bulunmayan ve farklı açılardaki zemin üzerinde rahat yürüyebilme özelliğine sahip geko kertenkeleleri, nemli tropikal bölgelerde yaşayan kertenkele türü arasında yer alıyor.
Evde yapılan incelemelerde ticareti yasak olan ve yurda yasak yollarla sokulduğu tespit edilen 1 adet şahin cinsi kuş, 1 adat atmaca cinsi kuş, bir adet Geko cinsi kertenkele, 1 adet yılan, 7 adet tarantula cinsi örümcek, 1 adet sakallı ejder olarak bilinen sürüngen, 1 adet baykuş, 1 adet gelincik, 1 adet piton cinsi yılan, 1 adet bukalemun ele geçirildi.
Zehra'dan intikam almaya kararlı olan Melis, Kertenkele'nin yaşadığını gizleyebilmek için her şeyi yapmayı göze alacaktır.
İnsanların maymunlara benzerliği gibi sürüngenlerin aktif olduğu bu dönemde yaşayan zeki varlıkların kertenkele görünümlü insansılar olabileceği düşünülüyor.
Bunlardan biri Mayna, kakadu papağını, bir tane bülbül, gri papağan, iki tane iguana ve bir tane sakallı kertenkele ele geçirildi.
Tarla fareleri, yer sincapları, tavşanlar, ayrıca kertenkele, keler ve yılan gibi sürüngenler ile beslenirler.
El ve ayağa sahip diğer kertenkele cinslerinden hiçbir farkı olmayan oluklu kertenkeleler sulak alanlarda yaşıyor.
Birinci depo suyu çok güzel ama geriye kalan iki depo ise kaynaktan geldiğinden dolayı suda kertenkele, kurbağa ve semenderler çıkıyor.
Televizyon ekranlarında milyonların severek izlediği Söz, Kertenkele, İçerde dizilerinde rol alan ünlü sanatçılar Mehmet Özgür, Mustafa Yıldıran ve Umut Oğuz, Diriliş Ertuğrul dizisinde Sungurtekin karakteri Sezgin Erdemir, Sivas Valisi karakteri Burak Demir, Kayraldı karakteri Ali Başar, Payitaht dizisi oyuncuları, Ahmet Çevik Tiyatrosu ekibi, ilçemize gelerek halkımızla söyleşiler gerçekleştirdiler.