Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Elde yün eğirmeye yarayan tahtadan yapılmış
araç
Kişi Adları Sözlüğü
Cinsiyet: Erkek bk. Kirman
Zanaat Terimleri Sözlüğü
[kirman]: Yünü bükerek ip durumuna getiren dört kanatlı ağaç araç. (*Emirdağ -Afyonkarahisar; Mamatlar *Eğridir -Isparta; Beyceli *Fatsa -Ordu; Aşıkoğlu *Bâlâ -Ankara) [kirman] : (*Kemalpaşa -İzmir; Yenikent, Yeşilova *Aksaray -Niğde)
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü
Elde yün eğirmeye yarayan araç
Vikipedi
Eğirmen veya eğirmeç; yün, keten, kenevir, pamuk gibi lifli hammaddeleri büküp ip yapmaya (eğirmeye) yarayan bir ucu çengelli tahta araçlara verilen ad. Bir çubuk ve çengelden oluşan eğirmene iğ denir."iğ." Nişanyan Sözlük. 6 Kasım 2014 Oldukça ilkel bir araç olan iğ üzerine daha sonraki dönemlerde yuvarlak bir ağırlık ( ağırşak) geçirilmiştir. Altına artı şeklinde çubuklar geçirilmiş iğe ise kirmen denir. Eğirmenler ip üretiminde kullanılan, bilinen en eski araçlardır.
"kirmen" kelimesinin kullanım örnekleri.
Istar denilen kilim dokuma tezgahı, hokka denilen ölçü aleti terazi, yün eğirerek ip haline getiren kirmen ve çıkrık, at arabası ile kağnı tekerleri, ibrik, kazan, çanak, çakı, gramafon, kamçı, eğer, değirmen taşı, süt makinesi, dibek tokmağı, yay, heybe, kilim, keçe, tüfek, çamaşır tokucu, örs, makas, kırklık olarak bilinen koyun yünü ve keçi kılı kesme makası, çan, kapan gibi çok sayıda kendi elleriyle ahşaptan oyarak ve demirden döverek yaptıkları eşyaları akrabaların da getirdiğini belirten Ali Kara, aynı zamanda kalaycılık işi de yapıyor.
Halı ve kilim dokuma usta öğreticisi Zeynep Tuğ ise, kursa katılanların dokudukları kilimlerin, kök boyalı kirmen ipiyle dokunan sarma ve ilikli kilimler olduğunu ve yöreye has olan çeşitli figürlerin yer aldığını belirtti.
Kolan dokumanın yanı sıra kirmen de eğiren Kardaş, çocukluğundan bu yana kirmen ile yün eğirdiğini ve ip haline getirdiğini anlattı.
Fakat bu tür bızların ağırşakların içerisine konulup bir nevi kirmen şeklinde kullanıldığını söyleyebiliriz.
Kahramanmaraş'taki Domuztepe Höyüğü'nde sürdürülen arkeolojik kazı çalışmalarında, 8 bin yıl öncesine ait obsidyenden yapılmış traş bıçağı olduğu düşünülen alet ile yün eğirmekte kullanılan kirmen bulundu.