Vikipedi
Koç'as , Adigeler arasında anlatılan, yaklaşık üç yüz yıllık bir geçmişe sahip olan destandır. Şiir ve düz anlatım biçimleri vardır.
Koç'as dramı
Adıge dram yazarı İbrahim Tsey'in (1890-1936), konuyu işleyen dört perdelik dramı "Koç'as" (1929) da ünlü bir yapıttır, piyeste Pşıkhafe, Hatukay beyi olarak işlenir. Piyeste, Hatukay prensesi Guaşe, bir Çerkes düğününde sığır derisini kapma (шъо зэтэх) yarışında, birçok soylu genci devrip deriyi kapıp düğünün en güzel kadını olan prensesin önüne atan Koç'as'a sırılsıklam aşık olur. Koç'as, özgür (fekol'/Фэкъол1) bir avcıdır ve yakın bir yerde kamp kurmuştur. Bir gece Prenses Guaşe, gizlice Koç'as'ın kampını ziyaret eder ve Koç'as'a aşkını ifade eder, onunla kaçmayı önerir. Ama Koç'as'dan karşılık bulamaz. Kızgınlık içinde köyüne döner. Durum köyde duyulur. Bir süre sonra kocası Devey Pşıkhafe, yağmaladığı bir at sürüsüyle geri döner,Guaşe kocasını Koç'as'a karşı kışkırtır. Beyin geldiğini gören Koç'as'ın arkadaşları, ikisi dışında kaçarlar. Çatışmada Koç'as beyi öldürür, beyin adamları da Koç'as'ı öldürürler (Koç'as dramının Türkçe tam bir çevirisi için bkz. "Koç'as", Kafkasya Kültürel Dergisi,sayı 45-46;bir başka değerlendirme için de bk.Abu Şhalaho,Yıldız Kahramanları-3,CircassianCanada,Tarih bölümü).
Koç'as Şarkısı