Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, tıp (***) Afyondan elde edilen, öksürük ve ağrı
kesmeye yarayan bir alkaloit
Kimya Terimleri Sözlüğü (II)
Formülü C18H21O3NH2O olan, Afyon Metamorfin alkoloidi. Renksiz kristaller halinde, suda çözünen, hafif bir narkotik oluşu nedeni ile ağrı ve öksürük kesici olarak kullanılan bir madde.
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü
Kimyaca metilmorfin yapısında olan, haşhaştan elde edilen öksürük kesici ve ağrı kesici amaçlı kullanılan opioit türevi ilaç.
Biyoloji Terimleri Sözlüğü
Afyonda morfinle beraber bulunan, morfinden daha az kuvvetli bir alkaloit.
Vikipedi
Kodein (metilmorfin) afyondan elde edilen ve analjezik, antitussif ve antidiyareik özellikleri olan bir opioiddir. Kodein sülfat ve kodein fosfat olarak pazarlanmaktadır. Avrupa'da ise daha çok klorhidratı (kodein hidroklorid) olarak pazarlanır. Kodein ham afyonda en fazla %0,5 oranında bulunur. Doğal olarak elde edilen kodein ilaç sanayiinde yeterli olmadığı için morfinin o-metillendirilmesiyle elde edilir. Morfinin metillendirilmesi ilk defa Grimaux tarafından metil iyodür (CHI) ile yapılmıştır. Reaktif olarak CHI, dimetil sülfat, diazometan ve trimetilfenil amonyum klorür denenmiş, en etkili reaktifin trimetilfenil amonyum klorür olduğu bulunmuştur. Bunu elde etmek için dimetil anilin otoklavda mutlak alkollü ortamda metil klorür (CHCl) ile 100-120 C'de metillendirilir.
Morfinden daha zayıf bir narkotik olup alışkanlık yapma derecesi de azdır. Bu yüzden çok kullanılan bir uyuşturucudur. Ağrı dindirme etkisi aspirinden çok yüksektir. Analjezik etkisi morfine göre daha azdır. Ancak iyi bir öksürük dindiricidir. Uyuşturma etkisi 2-3 saat kadardır. Öksürük azaltma etkisi de olup, astımlı kimseler için tehlikelidir. Kodeinin alışkanlık yapma derecesi daha az olmakla beraber, morfin ve eroin alanlar bunları bulamadıklarında kodeine başvururlar. Kodeinin toksik etkisi de nispeten azdır. Tıpta kullanılış sebebi, merkezi sinir sistemi ni etkileyerek öksürük refleksini ortadan kaldırma tesiridir. Bu yüzden bazı kuru öksürüklerde, doktorun lüzum görmesiyle geçici olarak kullanılabilir. Diğer ağrı kesicilere katılarak daha kuvvetli etki elde etmek için de kullanılmaktadır.
Kodeinde 5,6,9,13 ve 14 numaralı karbonlar asimetriktir. Alkoldeki %2'lik çözeltisi polarize ışığı sola çevirir.
[α] = –135
"kodein" kelimesinin kullanım örnekleri.
Sağlık Bakanlığı Madde Bağımlılığı ve Tedavi Merkezleri Yönetmeliği’ne, tedavisi yapılan maddeler şöyle: “Amfetamin, kafein, kokain, hallusinojenler, alkol, kanabiol, inhalanlar, nikotin, opioidler (opium, morfin, kodein, eroin, hidromorfon, oksikodon, methadon gibi), fensiklidin, sedatif hipnotik veya anksiyolitik etkili ilaçlar, anabolik steroidler, nitröz oksit.
Otopsi sonucu geldiğinde tam anlamıyla morfin ve kodein maddesinin aşırı dozda olduğu görüldü.
Bu tür ilaçlar, kodein veya hidrokodon olarak, doktorunuzun yakın gözetimi altında kısa bir süre için kullanılabilir.