Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, spor On birer kişilik iki takım arasında, küçük ve
ağır bir topu, ucu kıvrılmış sopalarla vurarak karşı kaleye sokmak
amacıyla oynanan bir oyun
Vikipedi
Kriket, 11'er kişilik iki takım arasında, sopa ve top yardımıyla, merkezinde 20 metre (22 yard) uzunluğunda dikdörtgen bir saha bulunan ovalimsi bir alanda oynanan takım sporu. Dikdörtgen sahanın bir ucunda yer alan atıcı durumundaki takımın oyuncusu topu, vurucu konumundaki takım oyuncusunun bulunduğu diğer uca doğru fırlatarak vurucunun arkasında bulunan kale benzeri düzeneğe ( wicket) değdirmeye, vurucu ise gelen bu topun wicket'a değmesini engellemek için elindeki sopa yardımıyla topa vurmaya çalışır. Başarılı bir vuruşun ardından atıcı takım oyuncuları topu yakalamaya çalışırken, sahada yer alan vurucu da karşısındaki wicket'a doğru koşar. Top oyun alanı dışına çıkmadan yakalanırsa run adı verilen sayılardan bir, oyun alanı dışına çıkarsa dört, yere hiç değmeden oyun alanı dışına çıkarsa altı adet kazanır ve vurucu konumundayken en fazla sayıya ulaşmaya çalışır. Atıcı takım ise topu wicketlardan herhangi birine değdirerek, karşılanan topu yere değmeden yakalayarak veya bazı istisnai durumlarda vurucuları oyun dışında bırakmaya çalışır. Oyun dışında kalan oyuncu yerine başka bir oyuncu girerken, atıcı takım ise over adı verilen her altı atışta bir atıcısını değiştirmek zorundadır.
Uluslararası kriket müsabakalarında kullanılan üç ana format vardır. Twenty20 formatına göre her iki takım da 20'şer over gerçekleştirir ve ilk 20 overın gerçekleştirilmesinden sonra takımların rolleri değişir. On vurucunun oyun dışında kalması durumunda ise 20 overa ulaşılmasa dahi takımların rolleri değişir. Bu iki devrelik kısmın her birine innings adı verilmektedir. Bir günlük maç formatında ise iki takım 50'şer over gerçekleştirmektedir. Beş gün süren test formatındaki bir maçta ise her iki takımın ikişer innings hakkı vardır ve bu inningsler içinde over sınırlaması yoktur. Son inningste vurucu konumdaki takım, rakibinin toplan runına ulaşamamışsa aradaki run farkına bakılır ve daha fazla runı olan takım, aradaki fark kadar runla kazanmış olur. Maçın sonunda vurucu konumundaki takım, rakip takımın run sayısını geçmişse, on sayısından maç genelinde elde ettiği wicket çıkarılır ve kalan sonuç kadar wicketla maçı kazanmış olur. Takımların elde ettiği skorlar run/wicket şeklinde gösterilmektedir.
İlk olarak 16. yüzyılda İngiltere'nin güneyinde oynanan kriket, 18. yüzyıl sonunda ülkenin millî sporu oldu. Britanya İmparatorluğu'nun sınırlarını genişletmesiyle birlikte sömürgelerinde de yaygınlık göstermeye başladı ve 19. yüzyılın ortalarında ilk uluslararası maçlar oynandı. Sporun uluslararası yönetim kurumu olan Uluslararası Kriket Konseyi'nin günümüzde 10 üyesi olup; bu spor dalı Avustralasya, İngiltere, Hindistan, Pakistan, Sri Lanka, Zimbabve, Bangladeş, Karayipler ve Güney Afrika'da yaygın olarak oynanmaktadır.