"logos" ne demek

• isim, dil bilimi, felsefe Deyi
  

(Yun. legein = söylemek, konuşmak) Yunanca'daki ilk anlamı söz, sonradan düşünce, kavram, us, anlam, evren yasası anlamlarını da almış, Herakleitos'tan beri felsefenin temel kavramlarından biri olmuştur.

1. Söz, anlamlı söz; sözün anlamı.

2. (Mantıksal olarak)

   1. Deyiş.

   2. Kavram,

   3. (Platon ve Aristoteles'ten beri) Bir şeyi anlaşılır kılan mantıksal temel.

   4. Mantıksal olanın birliği

   5. Bilim ilkesi.

3. (Ruhbilimsel olarak)

   1. (Yunan felsefesinde) İnsan ruhunun usla ilgili bölümü,

   2. (Yeni insanbilimde) Yaşamın bilinçsiz güçlerinin karşısında etkin bilinç ilkesi. 4-(Fizikötesinde Herkakleitos ve Stoa'dan beri) Evren usu, evren yasası. 5. (Tanrıbilimsel olarak)

      1. Tanrı sözü.

      2. (Hellenizm felsefesinde) Tanrı ve evren arasındaki aracı.

   3. (Augustinus'tan beri) Her bilgiyi olanaklı kılan Tanrısal ışık; bilgi kaynağı.

Logos, Yunanca'da duyguları kavrama anlamındaki pathos sözcüğünün karşıt anlamı olan us ile kavrama anlamındadır.

MÖ 5. yüzyılda Herakleitos logosu evreni düzenli bir bütün olarak kuran ve hareket ettiren ussal ilke biçiminde tanımlamıştır. Buna göre logos, hem oluşumların altında yatan ve onları biçimlendiren düzen ilkesi hem de evrenin böyle bir düzen olarak kavranmasında belirleyici olan bilgi ilkesiydi; evrenin kavranması belirli orantılara yani karşılıklı ilişki içindeki yas niteliğinde bağlantılara göre gerçekleşiyordu. Bu anlamıyla logos özellikle rastlantı ve gelişigüzelliğin karşıtıdır.

Herakleitos'un verdiği anlam Anaksagoras'ın baş kavramı olan “nous” dan farklıdır. Nous bir düzenleyici olarak evrenden önce de vardır ve evrene dışarıdan gelir, logos ise evrenle birliktedir ve evrensel oluşun içindedir.

Herakleitos her şey çıkar geçer der; evrende kalıcı olan hiçbir şey yoktur. Bu sürekli evrensel değişiklilik logos için düzenlenmiştir. Logos yasasına göre olup örtmektedir.