Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Osmanlılarda, önemli bir işe girişilirken gökbilim
hesaplarına dayanarak uğurlu vakti seçmekle, takvim ve yıllık
düzenlemekle uğraşan saray görevlisi
Tarih Terimleri Sözlüğü
Osmanlılarda, önemli bir işe girişilirken gökbilim hesaplarına dayanarak uğurlu vakti seçmekle, günbilik ve yıllık düzenlemekle uğraşan saray görevlisi.
Vikipedi
Müneccimbaşı, Osmanlı İmparatorluğu'nda 15-16. yüzyıllardan itibaren saray görevlileri arasında yer alan müneccimleri yöneten kişi. İlmiye sınıfından seçilen müneccimbaşılar müneccimliğin kelime anlamında mevcut astroloji ve kehanet gibi görevlerinin yanı sıra zamanla devlet katında kullanım için takvim, imsakiye ve zayiçe hazırlamaya başlamışlardır.
Bu takvimler 1800 yılına dek Uluğ Bey Zici’ne göre, bu tarihten sonra da Jacques Cassini Zici’ne göre hazırlanmıştır. Müneccimbaşılar bu takvimler zemininde savaş, doğum, düğün, denize gemi indirilmesi gibi konularda uğurlu saatler tespit ederlerdi. Ayrıca kuyruklu yıldızların geçişi, zelzele, yangın, güneş tutulması ve ay tutulması gibi astronomi ile ilgili veya ilgili olduğu düşünülen olayları da takip ederek yorumları ile birlikte saraya bildirirlerdi.
Namaz vakitlerini belirleyen ve hemen her şehirde mevcut basit birer gözlemevi niteliğindeki muvakkıthanelerin yönetimi ve muvakkıtların tayini görevi müneccimbaşılara aitti. Başta III. Murad saltanatında İstanbul'da kurulan ve ömrü birkaç yıl süren rasathanenin kurucusu ve yöneticisi olan Takiyüddin Rasid ve 17. yüzyılın en önemli Osmanlı tarihçilerinden Müneccimbaşı Ahmed Dede gelmek üzere, müessesenin 1924'de kaldırılmasına kadar 37 kişi müneccimbaşılık görevinde bulunmuştur.
"müneccimbaşı" kelimesinin kullanım örnekleri.
Edinilen bilgiye göre, cadde ile Müneccimbaşı Sokak kesişimine üzerinde kaban ve kapüşon bulunan bir şüphelinin kaldırım üzerinde bulunan bir araç yanına çanta bıraktığını gören vatandaşlar durumu polis ekiplerine bildirdi.
Proje kapsamında ilk olarak Aslanlıkışla Caddesi, Mevlana Caddesi ve Müze Caddesinde çalışmalar tamamlanırken, Alaaddin Bulvarı, Atatürk Caddesi, Ferit Paşa Caddesi, Mücahit Asker Caddesi, Alay Caddesi, Millet Caddesi, Kazım Karabekir Caddesi, Amberreis Caddesi, Cem Sultan Caddesi, Vatan Caddesi, Müneccimbaşı Sokak, Metehan Sokak, Kemerli Caddesi, A.