Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Kitap
-
hukuk Fıkıh hükümleriyle bu konudaki türlü içtihadı
bir araya getiren, Tanzimattan sonra hazırlanmış olan, yasa yerine
kullanılan eser
Tarih Terimleri Sözlüğü
Fıkıh kitaplarının işlemler bölümünden derlenip özet olarak bir araya getirilmiş kuralları kapsayan kitap.
Osmanlılarda ilk medenî kanun.
Vikipedi
Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye veya kısaca Mecelle, 1868-1876 yılları arasında Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki bir komisyon tarafından derlenen İslami özel hukuk (medeni hukuk) kuralları kodeksidir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son yarım yüzyılında şer'i mahkemelerde hukuki dayanak olarak kullanılmıştır. Bir giriş 16 bölümden oluşur ve 1851 madde içerir.
Mecelle, kendi çağında 13 yüzyıllık İslami fıkıh geleneği üzerinde inşa edildiği halde, maddeler halinde düzenlenmiş analitik ve pozitif bir hukuk sistemi oluşturma çabasıdır. Doğu Roma İmparatoru I. Justinianus tarafından 6. yüzyılda Konstantinopolis'te hazırlatılan ilk (code civil) derlemesinden sonraki ilk örnek olması özelliğiyle İstanbul'u özel bir konuma kavuşturur. Batı ülkelerinin Medeni Kanun (code civil) geleneğiI. Justinianus'un 6. yüzyılda hazırlattığı ilk (code civil) düzenlemesine dayanır. Mecelle, Tanzimat Fermanı ile açılan dönemin en önemli kanunu ve Osmanlı modernleşmesinin en önemli anıtlarından biridir. Bu anlamda (modernleşme) olarak adlandırılan istikametin aslında kökü Konstantinopolis'te, yani İstanbul'da olan bir sürecin ihyası olduğunu da gösterir.
Arapça "çok büyük boy kitap" anlamına gelen mecelle, Fransızca "1) büyük kitap, 2) hukuk ilkeleri derlemesi" anlamına gelen 'codex' sözcüğünün çevirisi olarak kullanılmıştır.
- Türkiye'de 1926’ya kadar, Türk Kanunu Medenisi yerini almıştır.
- Arnavutluk'ta 1928'e kadar
- Lübnan'da 1932'ye kadar
- Suriye'de 1949’a kadar
- Irak’ta 1953’e kadar
- Kıbrıs'ta 1960'lara kadar
- Filistin Mandası ve daha sonra İsrail'de resmi olarak 1984'e kadar.Guberman, Shlomo (2000). The Development of the Law in Israel: The First 50 Years, Israel Ministry of Foreign Affairs, accessed January 2007
Mecelle, Ürdün ve Kuveyt'te de medeni hukukun temelini oluşturdu.
"mecelle" kelimesinin kullanım örnekleri.
Belediye kelimesi bu konuda en temel eserlerden biri olan Osman Nuri Ergin'in Mecelle-i Umur-u Belediyye kitabında "menafi'i müştereke ve ihtiyacatı mütekabile ilcasıyla bir beldede temekkün eden ahalinin, beldelerine ve dolayısıyla kendilerine aid hususatı hukümetin kanunla tayin ve irae etmiş olduğu hudud ve selahiyet dairesinde bil ictima intihab ettikleri vekilleri vasıtasıyla ru'yet ifa etmelerine "belediyye" denilir.
Bu Mecelle kuralına göre zamanın değişmesiyle ictihadi hükümler ve yorumlar değişir ve yenilenmeye ihtiyaç duyar.
Türkiye'de daha önce de Mecelle sempozyumları düzenlendiğini hatırlatan Gül, uluslararası nitelikte olmasının bu sempozyumu farklı kıldığını, her köşesi tarih kokan Osmanlı'nın başkenti Bursa'nın sempozyuma ev sahipliği yapmasının da aynı bir anlamı bulunduğunu dile getirdi.
Mecelle bu manada kısa, öz ve vecih ifadeleriyle çok başarılı hukuki bir metindir.
Davut İltaş ile Mecelle Okumaları, Siyaset Bilimci Savaş Barkçin ile Medeniyet Okumaları, Büyükşehir Belediyesi Strateji Geliştirme Daire Başkanı ve BÜSAM Genel Koordinatörü Yusuf Yerli ile Şehir Okumaları, Orta Doğu Üniversitesi Öğretim Üyesi Ali Uzay Peker ile Selçuklu Okumaları, Erciyes Üniversitesi Öğretim Görevlisi Abdülkadir Dağlar ile de Hüsnü Aşk Okumaları gerçekleştirildi.
Cirit, kentteki bir otelde düzenlenen Uluslararası Mecelle Sempozyumu'nun açılışında, Mecelle'nin milli ve yerli bir kanun olması açısından önemli olduğunu söyledi.
Ancak Mecelle Cemiyeti her türlü zorluğa ve baskıya rağmen görevini 1876 yılında tamamlayarak, bir mukaddime ve 16 kitaptan oluşan 1851 maddelik İslam dünyasının 1300 yıllık hukuki ve toplumsal birikimini yansıtan bir kanun ortaya koymayı başarmıştır.