Güncel Türkçe Sözlük
-
isim İnce anlamlı, düşündürücü ve şakalı söz,
espri
"Hoş konuşur, nükteleri kahvelere intikal etmiştir, kıyafeti ve tavrı zariftir." - H. E. Adıvar
- Yazıda, resimde, sözde ve davranışta ince, derin anlam,
espri
"Bu fıkradaki nükteyi anlayamadım."
Yazın Terimleri Sözlüğü
İnce anlamlı, pek çoğu hoşa giden, gülümseten sakalı söz.
Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü
(Söz sanatı terimi) İnce, ustalıklı, dokundurucu ve çoğu hoşa giden fikir.
Vikipedi
Nükte veya epigram, her türlü konuda yazılmış kısa manzumelere verilen addır. Ancak epigramlar daha çok kısa ve özlü eleştiriler için kullanılmıştır. Epigramlar, kısa, keskin zekâ ürünü ve düşündürücü ifadelerdir. Epigram kelimesi Yunanca ἐπίγραμμα epigramma yani "yazıt" kökünden gelmektedir. Yazın tarihinde iki bin yıllık bir geçmişleri vardır. Doğu edebiyatlarının temelini oluşturan selâse-i lisâniyye'de ( Arapça, Türkçe, Farsça) bu terim nükte olarak karşılık bulmuştur. Nükteler yalnızca manzume olarak yazılmamıştır. Nasrettin Hoca fıkralarında olduğu gibi Doğu edebiyatlarına ait birçok mensur nükte örnekleri de vardır. Nükte, Arapçada: ince manalı, zarif ve şakalı söz anlamına gelir.Ferit Devellioğlu, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, s.847, Aydın Kitabevi: Ankara. Nükte, fıkra ve şaka kavramlarıyla bağlantılı olup aynı şeyi ifade etmez. Yalnızca bazı fıkra ve şakalar nüktelidir.
Geleneğin başlangıcı[ değiştir]İlk epigramlara Eski Yunan'da rastlanmaktadır. Eski Yunan'da sporcu heykelleri dahil olmak üzere; adak sunulan tapınaklara ve mezar taşlarına epigram manzumeler işlenmiştir. Zamanla bu manzumeler, kısa şekil özelliklerinin de etkisiyle küçük ve anlamlı sözler halinde kullanılmaya başlanmıştır. Bu süreç sonucunda, anıştırma yoluyla oluşturulan eleştiri yazıları ortaya çıkmıştır. Bugünkü epigram yazılar daha çok kısa ve üstü kapalı eleştiren yazılar olarak değerlendirilmektedir.
Bazı benzer türler[ değiştir]- Hicviye
- Rübai
- Taşlama
"nükte" kelimesinin kullanım örnekleri.
Yıldırım, şunları vurguladı: “Bizim aklıevvel aydınlar yapılan kaydın gizli ve tarafların iradesi hilafına olduğuna bakmaksızın, konuşmanın içeriğinin incelikli bir nükte olduğunu anlamaksızın gericilerin akıntısına kapılıp ‘Arap’a paranı kaptırma’ sözü nedeniyle Önder Sav’ı lince ortak oluyorlar.
Hocamız, toplumda yanlış giden olayları düzeltmek adına mizahı bir sanat olarak, eğitim metodu olarak kullanmış nükte ve latife şeklinde kullanmıştır.
Hocamız mizahı aslında bir sanat olarak, bir latife bir nükte gibi insanları kırmadan mesajlar iletmekte kullanmış.
İlk zamanlar yadırgadığım bu ifadeyi şimdilerde mesleki anılarda kalan hoş bir nükte olarak görüyorum.
Nasreddin Hocamızda nükte ve latife sanatını kullanarak, bu fıkralarıyla öğütlerini bizlere aktarmaktadır.
Nükte ve latife şeklinde, toplumdaki görülen yanlışlıkları düzeltmek, aksaklıkları gidermek, onları incitmeden eleştirerek toplumun bu yanlışlıkları yapmamasını, eksikliklerini tamamlamasına yönlendirmek amacıyla bu mizahı kullanmıştır.