Güncel Türkçe Sözlük
-
isim, müzik Klasik Türk müziğinde ve özellikle tekke
müziğinde yer alan, kaval biçiminde, yanık sesli, kamıştan
yapılmış, üflemeli bir çalgı
"Bu ücra ve metruk sarayda yalnız arada sırada bir Türk gencinin neyi işitiliyor." - Y. K. Beyatlı
Veteriner Hekimliği Terimleri Sözlüğü
Net enerji yağlanma.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü
Ne.
Vikipedi
Ney ( Farsça: نی; Arapça: ناي; Türkçe: ney; diğer: nai, nye, nay, gagri tuiduk, ya da karghy tuiduk), üflemeli çalgıdır. Kaşgarlı Mahmut, Divân-ı Lügati't-Türk adlı Türk kültür ve dilini anlatan eserinde, Sagu denilen, "Erler" için düzenlenen, ölüm, erdem ve acıları anlatan tören'lerde kullanıldığını aktarmıştır.
"Ney", yakın zamanlarda Farsça'ya geçmiş olup nâ veya nay ( kamış) adını almıştır. Arap toplumunda da üflemeli çalgıların hemen tümü için kullanılan mizmâr sözcüğü ise, (nefes borusu, ses organı anlamında) ney için de kullanılmıştır. Türkçede ise hemen her zaman ney olarak anılmıştır. Kavimler Göçünden çok eski zamanlardan kalan, Runik Harfler'in aslının henüz anlaşıldığı; Proto Türk Yazıtları zamanından kaldığı düşünülen kültür'izleri gibi miras kalmış olan, çok az kültürel öğelerin devamı olarak ise, bugünkü Romanya’da nayu olarak adlandırılır..
Sümer toplumunda MÖ 5000 yıllarından itibaren kullanıldığı sanılan bu çalgıya ait elimizdeki en eski bulgu, MÖ 3000-2800 yıllarından kalan bugün Amerika'da Philadelphia Üniversitesi Müzesi'nde sergilenen neydir. Çalgının o dönemlerde de dinsel törenlerde kullanıldığı sanılmaktadır.
Günümüzde ney, Türk sazı olarak anılmaktadır ve tasavvuf müziğinin bir simgesi haline gelmiştir. Bir müzik aleti için kullanılan çalmak yerine, Ney için üflemek tabiri kullanılır. Burada üflemenin mecazi bir anlamı vardır. Kaynağını İslam'da Allah'ın insanı yaratırken ruhu üflemiş olmasından alır. Bu mecazdan etkilenilmesini sağlayan bir unsur da; flüt çalarken "Tü", yan flüt için "Fü" seslerinin ağızdan çıkması gibi ney üflenirken ağızdan "Hû" sesi çıkarılmasıdır. Hû, tasavvufta "O" demektir.
Ney, üflemeli bir çalgıdır. Şu anlamlara da gelebilir:
- Ney, Almanya
- Ney, Jura
- Ney, Ohio
"ney" kelimesinin kullanım örnekleri.
Marimba, altoflüt ve basklarnet gibi sazların ney, kanun, ud ve kemençeyle ilk kez bir arada sahne alacağı, içeriği akademik müzikten film ve eğitim müziğine kadar uzanan geniş bir çerçevede hazırlanan konserde seslendirilecek eserlerin çoğu ilk kez dinleyiciyle buluşacak.
Mevlana öncülüğünde birleştirici bir ivme kazandıracağı günümüz gençlerine , tasaffufun yüzyıllardır süregelen güçlü tesirlerini benimsetmek amacı ile proje kapsamında ney ve sema dersleri verdiklerini söyledi.
Ancak ney yapılacak kamış, 9 boğum olması gerektiği için az bulunuyor.
Hepsi birbirinden farklı formda düzenlenen geleneksel Anadolu müzikleri için her parçada ney, ud, buzuki, gitar, akordeon, cura gibi farklı enstrümanlar kullanıldı.
Tören, Devlet Klasik Türk Müziği Topluluğu kanun sanatçısı Cüneyt Kırşan, ney sanatçısı Haluk Derinöz ve kemençe sanatçısı Ayşe Erdal'ın sunduğu müzik dinletisi ile başladı.
Panelin ardından okutman Can Doğan danışmanlığında üniversite öğrencilerinden oluşan Deruni Tasavvuf Müziği Topluluğu, tasavvuf müziğinin en beğenilen parçalarını ney ve bendir enstrümanları eşliğinde seslendirdi.
Ezan öncesi gerçekleştirilen programda ney dinletisi, ilahiler ve Yeşilyurt Belediye Tiyatrosunun sahnelediği oyunlara Dilekli vatandaşlar ve çocuklar büyük ilgi gösterdi.
Konserin son bölümündeyse Kudsi Erguner ney performansıyla dinleyiciler tarafından dakikalarca alkışlandı.
Feyziye Memduh Güpgüpoğlu Güzel Sanatlar Lisesi Mehteran takımının dinletisiyle başlayan program, Kocasinan Akademi ney kursiyerlerinin mini konseriyle devam etti.
Mevlana Kültür Merkezi Fuaye Alanı'nda etkinlik boyunca her akşam düzenlenen atölye çalışmaları kapsamında bu akşam ney yapım ustası Ahmed Şahin, ney yapım sanatı hakkında ziyaretçilere sunum yaptı.
Öğrenciler öğretmenleriyle birlikte naat ve ney sunumunun akabinde de kaside okudular.
Menteşeli'den ney eğitimi alan 21 yaşındaki Muhammet Emin Koçsoy da hocasıyla tanıştıktan sonra fikirlerinin değiştiğini, konservatuvara gitmeye karar verdiğini söyledi.
Resim, yazı ve işaretlerle anlatılmaya çalışılan dinler arası diyalogda, Mevlevi müziğinde kullanılan ney, kudüm ve benzeri enstrümanlar katılımcılara sunuldu.
Kütahya müzik alanında çok önemli şehirlerimizden biridir özellikle Tasavvuf müziğinde kullanılan ney, kanun, keman, kudüm gibi enstrümanların çokça kullanılması şehrin olgun sanat anlayışını yansıtmaktadır.
Bunların içinde ney, kudüm ve bendir gibi ekipman çalan arkadaşlarımız var.