Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Piskoposun yönettiği bölge
- Piskoposun oturduğu bina
- Piskoposun görevi
Vikipedi
Piskoposluk, bir piskoposun dînî idâresi altında olan bölgedir.F. L. Cross, E. A. Livingstone ed.; The Oxford Dictionary of the Christian Church, s. 485; Oxford University Press; Revised Third Edition, 2005; Batı Hristiyanlığında ( Katolikler ve Protestanlar), piskoposluk bölgesi bir piskoposun yetki alanıdır. Yardımcı piskoposlar da bulunabilir. Bir piskoposluğun alt bölgelerine pariş denilir. Piskoposluk için kullanılan diocese, diócesis, diocèse, vb. isimler Yunanca διοίκησις (diokisis) isminden gelmektedir. Doğu Hristiyanlığında ( Ortodokslar, vd.) bu kelime, patriklik bölgesi anlamında kullanılmaktadır. Bu sebeple, Doğu Hristiyanlığında, patriğin astları konumundaki piskoposlar, parişlerin yöneticileridir. Bu sisteme piskoposluk yönetim sistemi denir. Başpiskoposluk, bir piskoposluktan hiyerarşik olarak üstündür. Başpiskopos, bir metropolit olabilir. Metropolitler, bir kilise eyâleti yöneticisidirler. Kilise eyâletleri, piskoposluklardan meydâna gelir ve eyâletin merkezi bir kilise metropolisidir. Kilise metropolisi, bâzen bir yerleşim yeri olan metropolisle çakışıktır. Bu yönetim düzeni, temel olarak, kiliselerin Roma eyâletlerine göre teşkilatlanması ile ortaya çıkmıştır. Metropolitlerin idâre ettiği kilise eyâletinde çalışan ve onun astı olan piskoposlara sufragan piskopos denir. Ortaçağ Avrupasında piskopos prensler ortaya çıktı. Yönetim alanlarındaki bölgenin hem piskoposu hem de siyâsî lideri durumundaki bu yöneticilerin alanları bâzen özerk bâzen de tam bağımsız siyâsî devlet olarak tezâhür etti.
Târihsel gelişimi[ değiştir]5. yüzyılda Batı Roma’nın çöküşü ile birlikte, piskoposlar, toplumsal alanda, Roma vâlilerinin bıraktığı boşluğu da doldurdular. Doğu Roma’da ise buna benzer bir gelişme yaşandı. Bizans İmparatorluğu, Roma’nın idârî teşkilatlanmasını büyük ölçüde ilgâ etti. Günümüzde de birçok piskoposun, piskoposluk alanı (diokisi), Roma’nın diokislerinin yaklaşık coğrâfî alanıyla çakışıktır.Bruce Eagles; “Britons and Saxons on the Eastern Boundary of the Civitas Durotrigum” (2004); Britannia, c. 35, s. 234Edith Mary Wightman; Gallia Belgica; s. 26; University of California Press: 1985
Günümüzde[ değiştir]2015 Ocak verilerine göre, Katolik Kilisesi teşkilâtında 2851 piskoposluk mevcuttu: 1 papalık, 641 başpiskoposluk (patriklik, 4 büyük başpiskoposluk, 551 metropolit başpiskoposluk, 77 yalın başpiskoposluk) ve 2209 piskoposluk. Doğu Katolik Kiliselerinde, Batı’daki diokisin (piskoposluğun) karşılığı olarak eparkia kelimesi kullanılır. Yunan Ortodoks geleneğinde piskoposluklara metropolis, Slav Ortodoks geleneğinde eparkiya denir.
Kaynakça[ değiştir]"piskoposluk" kelimesinin kullanım örnekleri.
Kulelerin bulunduğu alanın, Roma döneminde askeri garnizon, erken Hristiyanlık döneminde piskoposluk merkezi olarak kullanıldığı, Selçuklular zamanında ise önemli ticaret merkezlerinden biri olduğu belirlendi.
Piskoposluk merkezinin bu alanda olduğuna dair daha önce bulgulara rastlandığı, ayrıca Roma döneminde de bağımsız para basabilen şehirler arasında olduğu ileri sürülen Skepsis antik kentine bağlı hamam kalıntılarının da şuan kazı yapılan yere 500 metre uzaklıkta olduğu ifade edildi.
Hristiyanlık devrinde küçük bir piskoposluk merkezi görünümünde olan antik kentte surlar, tapınağa ait olduğu düşünülen bir alan, yeri belli olan antik tiyatro, küçük bir stoa kalıntısı, Roma çağından kalan bir hamam kalıntısı ve Bizans dönemine ait olduğu düşünülen nekropol kalıntıları bulunuyor.