Vikipedi
Provizyonizm veya iaşecilik, Osmanlı iktisadında kapitalizm öncesi dünyada varolan bir sistemdir. Bu sistemde tüccarın ( üretici) değil, halkın ( tüketicinin) refah ve huzuru ön plandadır. Bu sisteme göre tüketiciye ucuz fiyatla, bol bol üretilen ve geniş bir çeşitlilik yelpazesi olan ürünler pazarlanır.
Buna ilaveten, hazineye ganimetlerin girmemesi, devamlı savaşların ekonomi üzerindeki tahribatı Osmanlı'da ekonomik dengeyi bozan faktörlerdir. Buna ilave olarak muhtelif devletlere verilen ekonomik ayrıcalıklar da dengenin bozulmasında etken olmuştur.
19. yüzyıla kadar İpek Yolu ve Baharat Yolu gibi zamanın en kritik ticaret yollarını bünyesinde bulunduran ve Akdeniz ticaretini yöneten Osmanlı, arkasından yapılan keşifler ve ticaret yollarının değişmesi nedeniyle ekonomik açıdan zor bir duruma girmiştir.
Tanzimatın ilanıyla Osmanlı Devleti'nin bireyine kendi mesuliyet alanından kritik bir parçayı vermesinin resmi bir belgesidir. Böylelikle Osmanlı insanı, rahatlıkla devinim edebileceği ve sonuçlarına kendisinin sahip çıkacağı iktisadi bir etkinlik alanına mazi oluyordu.
Daha sonraları ekonominin kötüye gitmesi ve devletin aldığı borçların faizlerini dahi ödeyemeyecek durumda olması üzerine 1881'de Düyûn-ı Umûmiye adlı bir örgüt kurulmuştur ama bu örgüt de mali bağımsızlığına büyük darbe vurmuştur. Borçlanma, sermaye akınına yol açmış, bu da ülke kaynaklarının kurutulmasına neden olmuştur. Bunlar kısaca Osmanlı Devleti'ni iktisadi ve de ekonomik yönden zor duruma düşürmüş, iflasın eşiğine getirmiştir.