"sözleşme" ne demek

• isim Sözleşmek işi
  
• hukuk Hukuki sonuç doğurmak amacıyla iki veya daha çok kişinin, kuruluşun karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla gerçekleşen işlem, bağıt, akit, mukavele, kontrat
  "Anayasa, her şeyden önce bütün vatandaşların uymak zorunda olduğu bir toplum sözleşmesidir." - N. Cumalı
  
• Bu işlemi gösteren belge, mukavelename
  "İlgili sözleşmelerin altına imzamızı koyarken bu imzaya sadık kalma konusunda ne ölçüde niyetliydik?" - A. Cemal
  

Sözlü veya yazılı olarak yapılan icap ve kabul irade bildirimlerinin birbirlerine uygun bir biçimde birleştirilmesiyle hazırlanan ve taraflarca imzalanan belge.

1. Yanların ilintisiz isteklerini açığa vurarak anlaşmaları.

2. Kişilerin, yandaş olarak bir hakkı değiştirmek, ortaya çıkarmak ya da düşürmek amacıyla yasalar çerçevesinde iç güdülerine dayanarak imzaları altında yaptıkları karşılıklı ve yazılı bildirim.

akid, mukavele. ~ cezâsı (kıyını) : cezâî şart. ~ konusunda yanılgı, yanılma: ma'kudün aleyhde hatâ. ~ kurma sözvermesi: akid yapma va'di (bk. ön sözleşme). ~ özgürlüğü: akid serbestîsi.

İki ya da daha çok kişinin bir şeyi yapmak ya da yapmamak üzere aralarında anlaşmalarını dile getiren bağlayıcı uzlaşma . Toplum Sözleşmesi (Contrat Social): J. J. Rousseau'nun temel kavramı. İnsanların bir toplum kurmak, özgürlüğü ve eşitliği herkese sağlamak için, özgürlüğü genel istence aktarmak üzere kendi istekleriyle uzlaşmaları.

Bir oyuncunun tiyatro yönetimiyle yaptığı yazılı anlaşma.

Sözleşme, iki ya da daha fazla kişi arasında yapılan ve koşullarına uyulması yasayla desteklenmiş olan hukukî işlemlere denir. Tarafların birbirine uygun irade açıklamalarıyla yapılan bir hukuki işlem olan sözleşmenin genel olarak belirli bir biçimde yapılması zorunlu değildir. Ama bazı tür sözleşmelerin belirli biçimde yapılması yasalarda öngörülmüştür. Örneğin, taşınmaz malların satış sözleşmesinin resmi biçimde yapılması zorunludur. Sözleşmenin yazılı biçimde yapılması anlaşmazlık durumunda kanıtlamayı kolaylaştırmak için de yararlıdır.

Bir sözleşmenin geçerli olabilmesi için, sözleşmenin taraflarının irade beyanlarının karşılıklı ve birbiriyle uyum içinde olması gerekir. Bir sözleşmede tarafların karşılıklı çıkarları bulunur. Örneğin herhangi bir malı satın alırken yapılan iş sözlü bir sözleşmedir. Alıcı mala karşılık bir fiyat önerir ve satıcı bu öneriyi kabul ederse parayı alıp malı teslim eder. Bu durumda sözleşme yapılmış ve sözleşme koşulları yerine getirilmiştir. Bir sözleşmenin geçerli olması için tarafların sözleşmeyi özgür iradeleriyle ve bilinçli olarak yapmış olmaları gereklidir. Taraflardan birinin zorlanması (cebir), korkutulması (tehdit) ya da aldatılması (hile) yoluyla yapılan sözleşmeler geçersizdir. Yasalara göre ergin sayılmayanlar, akıl hastaları, çocuklar sözleşme yapamaz. Konusu yasalara ya da ahlaka aykırı sözleşmeler yapılamaz.

Sözleşmenin taraflarından biri sözleşmede belirtmiş olan yükümlülüklerini yerine getirmezse karşı taraf mahkemeye başvurabilir. Mahkeme haksız tarafı yükümlülüğünü yerine getirmeye zorlar ya da sözleşmeye uyulmamasından doğan zararın ödenmesine karar verir. Tazminat denen bu ödemeye karar verilmesi için zarar gören taraf zararını kanıtlamalıdır.

Sözleşmeler ya tek tarafa borç yükler ya da iki tarafa birden borç yükler. Tek tarafa borç yükleyen sözleşmeler, tek taraflı hukuki işlemler ile karıştırılmamalıdır. Örneğin, bağışlama sözleşmesi, tek tarafa borç yükler ancak bu da iki taraflı bir hukuki işlemdir. Karşı taraf açıkça veya zımnî (örtülü) olarak karşı tarafın bağışlama yönündeki irade beyanını kabûl ederse, bu durumda bağışlama sözleşmesi geçerli olur.

İki tarafa da borç yükleyen sözleşmelerde ise iki taraf da borç altına girer. Satım, kira, eser sözleşmeleri buna örnek olarak gösterilebilir. Bu tür sözleşmelere sinallogmatik sözleşmeler de denir. İki tarafa da borç yükleyen sözleşmeler de kendi içinde ikiye ayrılır:

1. Tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmeler
2. Eksik iki tarafa borç yükleyen sözleşmeler

Tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmeler, içtihatlarda karşılıklı borç doğuran sözleşmeler olarak da zikredilmektedir. Her iki taraf da borç altına girmekte, taraflardan birinin borcu diğerinin borcunun karşılığını oluşturmaktadır.

Sözleşme, 1980 Oxford doğumlu ünlü İngiliz yazar Michael Friedrick Bartlett (Mike Bartlett) tarafından kaleme alınmıştır ve dünyada ilk kez 2008'de Londra Royal Court Theatre'da Lyndsey Turner'ın rejisiyle sahnelenmiştir. Büyük ilgi gören ve farklı tiyatro ekiplerince İngiltere, Avustralya, Norveç, İsveç, Yunanistan gibi ülkelerde defalarca sahnelenen oyun, Türkiye'de ilk kez 7 Şubat 2012'de GİMP Tiyatro Topluluğu tarafından Pınar Fidan'ın çevirisi ve Şehir Tiyatroları sanatçısı Aziz Sarvan'ın rejisiyle sahnelenmiştir.

Oyun, sahneye taşınmadan önce 2007'de BBC Radio 4'te "Love Contract" (Aşk Sözleşmesi) adıyla radyo tiyatrosu olarak seslendirilmiştir. Oyunun orijinal ismi "Contractions" için Türkçe karşılıklar kasılmalar, şirketlerin küçülmeye gitmesi, büzülme, küçülme olarak yazılabilir. Ayrıca, içinde "contract" (sözleşme,anlaşma) sözcüğü geçmektedir. Yazarın özenle seçtiği görülen tek sözcüğün anlam zenginliğini Türkçe karşılığında yakalamak maalesef mümkün olmamıştır. Bu nedenle, oyunun içeriği ve oyunun radyo tiyatrosundaki ismi de göz önünde bulundurularak Türk seyircisinin karşısına "Sözleşme" çevirisi ile çıkarılmıştır.

Özgün müzik tasarımı Mustafa Özdemir'e, kostüm ve dekor tasarımı Nihal Burakgazi'ye, afiş tasarımı Emre Özerden'e ait olan ve Şubat 2012'de altı temsil ile GalataPerform'da seyirciyle buluşan oyun 13 Mart 2012'den itibaren İstiklal Caddesi üzerinde Beyoğlu Terminal Sahnesi'nde GİMP yapımı olarak sahnelenmeye devam etmektedir.