"simetri" ne demek

• isim, matematik Bakışım
  

Kristal örgüsü veya bir koordinat sisteminde, kristal birim hücresinin veya molekülün bir kısmının tekrarlanabilir düzenlenmesi.

1. Karşılıklı iki kısmın uygunluk gösterişi, vücudun veya bir organın karşılıklı iki kısmı arasında biçim ve hacimce benzerlik oluşu.

2. Molekülü oluşturan atomların birbirine uzaklık bakımından belli bir düzen içinde sıralanması hâli.

bk. bakışım

Bakışım.

Simetri, ilki belirsiz bir mükemmellik veya güzelliği yansıtan bir muntazamlık veya estetik olarak hoşa giden bir orantılılık ve denge duygusu olarak; ikincisi kesin ve iyi tanımlanmış biçemsel sistemin kurallarına ( geometri, fizik vb.) göre gösterilebilen veya ispat edilebilen bir denge ve orantılılık kavramı veya "kendine benzeşme örneği"' olarak iki şekilde tanımlanır. Sıkışma mükemmelliğine ve tabii düzenine izafe eden biçim tanımlı geometrik ölçüsüne denir.

Simetrinin hassas tanımının değişik ölçüleri ve işlemsel tanımları vardır. Örnek olarak simetri değişik şekillerde gözlemlenebilir: Geçen zamana nazaran, bir hacimsel ilişkiye istinaden, ölçeklendirme, döndürme ve aynalama gibi geometrik dönüşümler vasıtasıyla, diğer işlevsel fonksiyonlar vasıtasıyla (düzenli bir desen ile kaplı yer döşemesi, vb), soyut nesnelerin durumu olarak bilimsel modeller, dil, müzik, ve hatta bilginin kendisi. Simetrik nesneler, bir kişi, kristal, desenli örtü, yer döşemesi veya molekül, ve hatta soyut bir nesne gibi bir özdek(madde) olabilir.

Simetri üç farklı görüş açısında değerlendirilir. İlki, simetrilerin tanımlandığı ve tam olarak kategorize edildiği matematik'dir. İkinci görüş simetriyi bilime ve teknolojiye göre tanımlar.

Matematikte bir nesnenin simetrik olması için verilen bir matematiksel işleve tabi tutulduğunda bu işlemin nesneyi ve görünüşünü değiştirmemesi gerekir. Verilen bir dizi matematik işleve tabi tutulduğunda birinden diğeri elde edilebiliyorsa (veya tersi) iki nesne birbirine göre simetriktir.

Simetriler aralarında insanların ve diğer canlıların da bulunduğu yaşayan organizmalarda da görülebilir.

Herhangi bir dönüşüm sürekli veya kesikli olabilir. Sürekli dönüşüme örnek olarak, koordinat sistemi merkezi etrafında belirli bir r yarıçapında olan dönüş hareketi örnek olarak gösterilebilir. Kesikli dönüşüme ise koordinat sisteminin herhangi bir eksenine konmuş bir aynada oluşan dönüşüm düşünülebilir.

Matematikte, eğer bir dönüşüm altında değişmeyen bir değer varsa o değişmez olarak adlandırılır. Bu matematikte olan durum, fizik ile ilgili sistemlere de uygulanabilir bir durumdur. Örnek olarak bir odanın her yerinde aynı olan sıcaklığı düşünebiliriz. Odanın her yerinde sıcaklık aynı olduğu için oda içerisinde olan herhangi bir konum değişikliği altında sıcaklık değişmemektedir ve sıcaklık bu sistemin değişmezidir.

Başka bir örnek de, merkezi veya herhangi bir şey etrafında dönen küredir. Bu dönme hareketine karşılık, kürenin kapladığı uzayda herhangi bir değişim meydana gelmez ve bu küresel eşbakışımdır.