Kelime tanımını bul

Vikipedi
Türkmenler

Türkmenler, çoğunlukla Türkmenistan'da, ufak bir kısmı da İran'da yaşayan Türk halkıdır. Tarihi bakımdan bütün Oğuz kolundan Batı Türklerine ( Anadolu ve Suriye) Türkmen denilmesine karşın günümüzde Türkmen kelimesi uluslararası kullanım olarak genellikle Türkmenistan'da ve Orta Asya'nın bazı bölgeleri ile Kafkasya'da ( Kafkas Türkmenleri) yaşayan halklar ve Irak Türkmenleri için kullanıldığı gibi yaygın biçimde Türkiye Türkmenleri için de kullanılmaktadır. Türkiye Türkmenleri genellikle bozkır alanlarda yaşamlarını sürdürmektedirler.

Türkmen adıyla anılan Oğuzlar[ değiştir]

İlk kez 8. yüzyılda bir Sogut mektubunda geçen, 10. yüzyıldan itibaren genel bir adlandırma olarak yerleşik hayata geçmiş Türkler için, ağırlıklı olarak da Müslüman Oğuz boyları için kullanılmaya başlanılan Türkmen adı bugün dar manada Türkmenistan Cumhuriyeti'nde yaşayan Türkmenler ile Irak, İran, Suriye ve Anadolu'daki Türkmen boylarına mensup olanlar için kullanılmaktadır. Türkmenler, İslâmiyet'i kabul etmiş Oğuz boylarıdır. Türkmenler (Oğuzlar) 24 boydan oluşur. Başta Türkmenistan, Türkiye ve Azerbaycan olmak üzere Afganistan, Balkanlar, Rusya, Irak, Suriye ve İran'da yaşamaktadırlar. Türkiye, Balkanlar, Irak ve Suriye'de yaşayan Türkmenler de, Türk olarak adlandırılır. Azerbaycan ve İran'dakiler ise Azeri Türkleri adını almışlardır. Anadolu Türklüğü'nün belkemiğini, Türkmenler oluşturur ve bağları oldukça güçlüdür. Hazar Denizi'nin ötesinde yaşayan Türkmenlere "Yaka Türkmenleri", Anadolu'da yerleşik Türkmenlere ise "Anadolu Türkmenleri" denir.

Türkmen adı, Türk men “ben Türküm”, Türk men “Türk insanı”, Tyurkman, Tyurkban > Türkmen “Türkler'in yurdu”, Türk iman > Türkmen “İmanlı Türk”, Tirkeman > Türkmen “ok atıcı halk”, Türkmen “Türklerin esası, hakiki Türk”, Türk-manend > Türkmen “Türk'e benzer” gibi değişik anlamlarında açıklanmıştırİlliyev, Murat (2010), Türk tarihinde şecere geleneği: Türkmen şecereleri örneği Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslâm Tarihi Ve Sanatları (İslâm Tarihi) Anabilim Dalı, Ankara, s.12.

"Türkmen" kelimesi, İbn Kesir gibi bazı müelliflere göre imanlı Türk anlamına gelir. İranlılar, Müslüman Oğuzları şamancı olanlardan ayırmak için Türkî iman (inanmış Türk) demekteydi. Başka kaynaklarda ise, Türklerin şaman geleneklerinden kopup İslamiyete geçmelerinden sonra Araplar tarafından Terk-i iman (imanını terk etmiş) yani eski şaman inançlarını terk etmelerinden dolayı bu ismin verildiği söylenir.Dr. Hikmet Kıvılcımlı Bu da süreç içinde Türkman ve nihâyet Türkmen'e çevrilmiştir. Oğuzlar'a "Türkmen" veya "Turkoman" denir. Son zamanlarda Türkmen terimi Müslüman Türk demektir. Fransız Türkolog Jean Deny görüşüne göre ise “men” kuvvet ekidir ve Türkmen “Türkler'in de Türk'ü', soyca Türk ya da soyu Türk ve öz be öz Türk” anlamına gelmektedir.

Modern Türkmenlerin tamamı, Orta Asya'nın büyük bir kesimini içine alan Batı Türkistan yöresindeki Oğuzların soyundan gelmektedirler. Oğuz kabileleri 7. yüzyılda Altay Dağları'ndan Sibirya stepleri üzerinden batıya hareket etmişler ve Güney Rusya ve İdil içlerine kadar girmişlerdir.