"tarihyazımı" ne demek

Tarihyazımı ya da historiyografi, tarih yapıtları yazımı ve tarihçilik kuram ve geçmişini ifade eden terimdir. Terim Yunanca ἱστοριογράφος tarih yazanlar ifadesinden gelir (ἱστορία historia "tarih" ve γράφος graphos "yazım", γράφειν grafein "yazmak" kökünden; tarih yazan (veya anlatan) kişi anlamında).Panayotis Tournikiotis, Prefacio a La historiografía de la arquitectura moderna, Reverte, 2001, ISBN 8482113437, s. 17. Tarihçilik terimiyle sıklıkla aynı anlamda kullanılsa da, çağdaş dönemde ayrı bir disiplin olarak anılmaktadır. Tarihyazımı hem yazma sanatının,"Tarih sanatı" terimi yazında sıkça kullanılır ([1]), ancak bunun gibi belirsiz ifadelerin kullanımı değişkenlik gösterdiği gibi tarihsel bilginin veya tarihyazımı disiplininin niteliğini ya da adını belirtmek amacıyla kullanılmayabilir. hem de tarih biliminin bir parçasıdır.Tarih bilimi adlandırılmasına yazında sıkça rastlanır. ([1] [2]) Tarih alanının "sanat" (τέχνη tékhnē) ve "bilim" (ἐπιστήμη epistḗmē) özelliklerine yapılan vurgu, kültür temelinde, pek çok farklı alandan düşünürün üzerinde fikir belirttiği ve tarihçilerin yöntem açısından tartıştığı önemli bir konudur. Louis Althusser tarihin özgün bilimsel konumunu açıkça ifade etmiştir: Tarih bilimi bir bilimdir, ama diğerleri gibi değil. (La Soledad de Maquiavelo, pg. 151). Bazıları tek bir "tarih"ten değil, olayın koşulları ve sonuçları nedeniyle çoğul "tarihler"den bahseder. John Burrow, Tarihlerin tarihi (Heredot'tan 20. yüzyıla) Carlos García Gual tarafından yapılan açıklaması El estilo de los historiadores (Tarihçilerin Tarzları) (El País, 17/07/2010): Çağdaş tarihçiler için tarihin bilimselliği ya da böyle bir bilimsellik durumu (yapılmakta olan bilim) Pierre Vilar, Manuel Tuñón de Lara tarafından tekrar edildiği ve José Luis de la Granja Sáinz, Alberto Reig Tapia ile Julio Aróstegui tarafından Tuñón de Lara y la historiografía española'da alıntılandığı üzere, s. 177. vazgeçilemezdir. Jacques Le Goff, Max Weber'in Tarihsel Düşünce: Modern zaman, şimdiki zaman ve ilerleme kitabında Raymond Aron'un geliştirdiği düşüncelerini alıntılar, s. 91. Jerzy Topolski, Tarih meselesinin genel tanımı (bilim olarak) Tarih metodolojisi 'nde s. 53, alıntılar E. Bernheim, R. G. Collingwood, R. Aron, M. Bloch, J. Huizinga, L. Febvre, E. Callot ve diğerleri. Hatta birbirlerinden tamamen ayrı iki uyumsuz özellik olarak görmek yerine birbirlerini tamamlayıcı olduklarına dair görüş daha yaygındır.Isabel Gallardo, José Deleito y Piñuela y la renovación de la historia en España içinde, s. 117 ve devamı, atıflar J. Kaerst, Berr, Curtius, Mommsen, Benedetto Croce, Villari, Gabriel Monod, L. Bordeau, Camille Jullian, G. Desdevises du Dézert, Albert Sorel, Lacombe, vb. Ayrıca bakınız Tarih#Bilim olarak tarih

Belirli bir konunun tarihyazımı o konunun tarihçi tarafından nasıl çalışıldığını belirli kaynaklar, yöntemler ve kuramsal yaklaşımların kullanımıyla ortaya konmasıdır. Tarihçiler tarihyazımını konusal olarak - "Britanya İmparatorluğu'nun tarihyazımı", "Erken Dönem İslam tarihyazımı", veya "Çin tarihyazımı" gibi - ya da yaklaşım ve türlerine göre - "siyasi tarih", "sosyal tarih" gibi - incelerler. 19. yüzyıldan başlayarak akademik tarihin yükselmesiyle tarihyazımı adında bir bilimsel yazın doğmuştur. Ne dereceye kadar tarihçilerin kendi aidiyet ve kimliklerinden etkilendikleri - milliyetçilik/ulus devlet veya din gibi - sıkça tartışılan bir konudur.Marc Ferro, The Use and Abuse of History: Or How the Past Is Taught to Children (2003)

Tarihçilerin araştırma konuları değişiklik gösterebilir, özellikle son yıllarda geleneksel diplomatik, iktisadi ve siyasi tarihten yeni yaklaşımlara, toplumsal ve kültürel alanlara doğru bir değişim söz konusudur. 1975'ten 1995'e, Amerikan üniversitelerindeki sosyal tarihle ilgilenen tarih profesörlerinin oranı %31'den %41'e yükselmişken siyasi tarihle ilgilenenlerin oranı %40'tan %30'a düşmüştür.Diplomatik tarihle ilgilenenlerin oranı %5'ten %3'e, ekonomik tarihle ilgilenenlerin oranı %7'den %5'e düşmüş ve kültürel tarihle ilgilenenlerinki %14'ten %16'ya yükselmiştir. Tam zamanlı çalışan Birleşik Devletler tarih bölümü profesörlerine dayanır. Stephen H. Haber, David M. Kennedy, ve Stephen D. Krasner, "Brothers under the Skin: Diplomatic History and International Relations," International Security, C. 22, No. 1 (Yaz, 1997), ss. 34–43, s. 42'de online at JSTOR Britanya'daki üniversitelerin tarih bölümlerinde 2007 yılında 5.723 öğretim görevlisinden 1.644'ü (%29) kendisini sosyal tarihle ilişkilendirmişken bu sayı siyasi tarihle ilgilenenlerde 1.425'tir (%25).Bakınız "Teachers of History in the Universities of the UK 2007 – araştırma alanlarına göre listelenmiştir."

Avrupa'da Erken Modern dönemde "historiyografi" terimi daha temel anlamda, "tarihyazımı" olarak kullanılmaktaydı. "Historiyograf", "tarihçi" demekti ve bu anlamda İsveç'te (Rikshistoriograf, 1618'den beri), İngiltere'de (Historiographer Royal, 1660'tan beri) ve İskoçya'da (Historiographer Royal, 1681'den beri) vakanüvislere "kraliyet tarihçisi" unvanı verilmekteydi. İskoçya'da bu makam hala mevcuttur. Furay ve Salevouris (1988) historiyografyayı "yazılmış ve yazılan tarihin araştırılması - tarihyazımının tarihi... Historiyografya araştırmalarında olayları ya da doğrudan geçmişi değil tek bir tarihçinin eserlerindeki bu olaylara dair değişen yorumları araştırırsınız" diyerek tanımlamışlardır.(The Methods and Skills of History: A Practical Guide, 1988, p. 223, ISBN 0-88295-982-4)

Türkçede "historiyografi" terimine karşılık olarak kullanılan "taihyazımı" ve "tarih yazıcılığı" ifadeleri mevcuttur. Kavramların yazımında bir standart mevcut değildir. Farklı kaynaklarda "tarihyazımı",http://www.tarihyazimi.org/sayfa/AMACIMIZ "tarih yazımı",Burke, Peter. Fransız Tarih Devrimi: Annales Okulu, 2002, Ankara, ss. 13-14 "tarih yazıcılığı",https://www.tarihansiklopedisi.com/tarih-yaziciligi/ "tarihyazıcılığı"Keyder, Çağlar-Tabak, Faruk. Osmanlı'da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım, Ekim 2013, İstanbul, s. 150 ifadeleri geçmektedir. Genel olarak kavramlar birbirinin yerine kullanılsa da "tarihyazımı" kuramsal ve metodolojik olarak tarihin yazım biçim ve yöntemlerinin tarihini, tarihsel bir perspektif içinde karşılaştırmalı olarak vermeyi ifade ederken "tarih yazıcılığı" tarihin yazılış biçimlerinin tarihini ve yöntemlerini ifade eder.