"telomer" ne demek

Lineer ökaryotik kromozomların uçlarında bulunan özelleşmiş nükleik asit yapısı (insanda TTTAGG altılı nükleotit tekrarları).

(Yun. telos: uç; meros: parça) Ökaryot kromozomunda telomerazla katalizlenerek karakteristik telomer dizilerini içeren kromozomun uç kısmı.

Telomer, ökaryotik doğrusal kromozomların uçlarında bulunan, herhangi bir gen kodlamayan, özelleşmiş heterokromatin yapılarıdır.

Telomerlerin varlığı, kromozomların uçlarının rastgele çift zincir DNA kırılmalarından koruyarak istenmeyen kromozom uçlarının birleşmesinden ya da kromozomu nükleolitik parçalanmadan korur. Kromozomların bu fiziksel korunmasının dışında, ökaryotik telomerleri, kromatin organizasyonu, kromozomların replikasyonu ve hücre çoğalması gibi önemli hücresel görevleri vardırWong JM, Collins K: Telomere maintenance and disease. Lancet 2003, 362(9388):983-988. PMID 14511933.

Memeli telomerleri, canlı türüne, hücre türüne ve genetik geçmişe bağlı olarak 1–50 kb telomerik DNA'ya sahip olabilir. İnsan telomerleri, üreme hücrelerinde 10–15 kb’dır, fakat bazı somatik hücrelerde ve genellikle kanser hücrelerinde daha kısadır Rodier F, Kim SH, Nijjar T, Yaswen P, Campisi J: Cancer and aging: the importance of telomeres in genome maintenance. The International Journal of Biochemistry & Cell Biology, 2005, 37(5):977-990 PMID 15743672. Bu uç diziler çok iyi korunmuşlardır.

İnsan telomerleri, kromozomun uç bölgesinde bulunan ve çift iplikli arka arkaya tekrarlanan 3’ TTAGGG hekzanükleotid dizisinden oluşurlar Biroccio A, Leonetti C: Telomerase as a new target for the treatment of hormone-refractory prostate cancer. Endocrine-Related Cancer 2004, 11(3):407-421. PMID 15369445. Bu hekzanükleotid dizileri, kement şeklinde ilmik oluşturan (T-loop) 100–200 nükleotitlik G-zengini (G-kuyruğu) sarkan 3’ tek iplikli TTAGGG dizisiyle sonlanırlar Bayne S, Liu JP: Hormones and growth factors regulate telomerase activity in ageing and cancer. Molecular and Cellular Endocrinology 2005, 240(1-2):11-22. PMID 16005142.