Güncel Türkçe Sözlük
-
isim "Süphanallah" sözünü söyleme
- Belirli dinî sözleri tekrarlamak veya elde oyalanmak için
kullanılan, türlü maddelerden boncuk biçiminde yapılmış, genellikle
otuz üç veya doksan dokuz taneden oluşmuş dizi
"İri taşlı tespihinin parmakları arasında arada bir şıkırdaması..." - R. N. Güntekin
Vikipedi
Tespih, tekrarlanan monoton işlemleri saymak için kullanılan ve 33 veya katları kadar boncuk tanesinin ipe dizilmesiyle meydana gelen halkaya denir. Stres atıcı olarak tekrarlama basit el hareketlerine olanak verdiği için kullanılır. İpi gerildiğinde uzunca bir parmak gibi dik durabildiğinden işaret parmağı yerine de kullanılır. Tespih takı olarak da, can sıkıntısını gidermek için de, hatta tesbih sallamayı bir el becerisi haline getirmiş kişilerce bir beceri talimi ya da gösterisi olarak da kullanılmaktadır. Gelmiş geçmiş en çok kullanıldığı alan, pek çok dinde tekrarlanan dini vecibelerin yerine getirilişinin hesabını kolayca doğru tutma konusudur. Tespihin 11, 33 ve 99 taneli olanları Müslümanlar, 108 taneli olanı Budistler tarafından kullanılır. Tespihin ucundaki irice parçaya imame denir.
Tahminlere göre Müslümanlar tespihi Budistlerden almışlar. Hıristiyanlar da Müslümanlardan Avrupa'ya. Papa V. Pius, 1596'da yazdığı yazısında, Dominikus'un 1221 yılında Avrupa'ya tespihi getirdiğini yazmıştı. İlk Hristiyan tespihleri 33 taneli olup bu 33 tane İsa'nın bu dünyada 33 yıl ömür sürmesini hatırlattığı için kutsal sayılmıştır (33 sayısı ile ilgili olarak bkz. Baal). İslam'da ilk halife zamanında kullanılmaya başlandığı sanılıyor. "Tespih çekmek" namazı tamamlayan bir ayrıntı olarak önemlidir. Allahın 99 sıfatını, ya da tekrar tekrar zikredilen belli cümlelerin sayımında kullanılır. Ancak birçok Müslüman bu sayma işlemini tespih taneleri ile değil, parmaklar ile belirleyebilmektedirler.Tesbih öncesi kültürlerde başparmağı kullanarak diğer dört parmağın el içindeki 12 eklemini sayarlarmış. Geleneksel tespih tane sayılarının ve düzine kavramının kökü bu olguya dayanıyor alabilir. Her ekleme dokunarak 3 kez baştan tekrarlandığında 36 (12+12+12), ilk ve son parmaktan tek geçip dönerek ileri, geri, ve tekrar ileri sayıldığında 30 (12+9+9), ilk ve son ekleme tek dokunup dönerek, ileri, geri ve tekrar ileri sayıldığında 34 (12+11+11, yani 33 artı imame) sayılır. İki el de kullanıldığında 0-153 arası sayılar için basit abaküs işlemleri yapılabilir, dört el kullanıldığında sayısal veriler konuşmadan ve görülmeden kişiden kişiye ulaştırılabilir (örn. pazar yerinde eller torbada pazarlık, gece karanlığı ve sessizliğinde gizli operasyon) .Değerli Tespih çeşitleri http://www.milliyet.com.tr/tesbihin-inanilmaz-faydalari-pembenar-galeri-genelsaglik-1899010 Tespihçi Adil Dağ kaynaklı fotoğraflı gazete yazısı
- Damla kehribarı (fosilleşmiş çam veya başka ağaç sakızı)
- Faturan kehribar ( Fenol ile Formaldehitin polimerleşmesiyle elde edilen, ve zamanla yüzeyi vişne rengi alan Termosetlerden -ısı ve kalıplama ile son şekli verilebilen- bir reçine; bakalitin akrabası, ilk plastiklerden)
- Mor Yakut ( amotis taşı)
- Kaplan gözü (bir çeşit Hindistan kökenli çekirdek)
- Pelesenk ( Mısırlı zenginler ve Osmanlı sadrazamlarınca sevilen kokulu sanduka tahtası çeşidi)
- Öd ağacı ( Muhammed'in sandukasının yapıldığı kokulu tahta çeşidi)
- Oltu Taşı Tesbih (Erzurum ilinin Oltu ilçesinde bol miktarda oltu taşı yatağı bulunmaktadır) Dergah Tesbih, Oltu Taşı Tesbih hakkında Tesbihçi İsmail Şimşek kaynaklı blog yazısı
"tespih" kelimesinin kullanım örnekleri.
Ziyaretin sonunda Acehan, Yetkin'e agat taşından yapılan tespih armağan etti.
Acehan, Tuna’ya turşu, tespih ve agat taşından yapılmış yüzük hediye etti.
Konuşmaların ardından ise Bakan Arslan’a Yozgat’ın Aydıncık ilçesinden çıkarılan Ametist taşından yapılan tespih takdim edildi.
Toplantı sonunda Arslan'a, Aydıncık ilçesinde üretilen ametist taşından tespih hediye edildi.
Yoğun katılım ile gerçekleşen program sonrasında Bekir Develi ile Erem Şentürk’e Yozgat Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürü Oğuzhan Güneşer tarafından Yozgat’ın Aydıncık ilçesinden çıkarılan ametist taşından yapılan tespih hediye edildi.
Zanlının evinde yapılan aramada ise, tarihi eser olduğu değerlendirilen 663 madeni para, 6 tarihi mühür olarak kullanılan ortası delik taş, üzerinde çeşitli oyma figürler bulunan cisim, dört tarafı halkalı üzerinde insan figürü bulunan madeni eşya, tespih, farklı boyutlarda 3 taş, 4 el yazması kitap, siyah derili metal süslemeli bıçak kini, siyah renkli taş, süslemeler bulunan madeni kap ele geçirildi.
Kağıt toplarken bunların yanında satır, bağ biçme makası, tespih, kılıç, orak, fener, halı, ibrik, güğüm gibi birçok eşya buldum.
Özellikle yoğunluğun arttığı hafta sonları çayhanelerde yer bulmak imkansız hale gelirken, son günlerde kentte gelen tespih koleksiyoncuları da birbirinden değerli ürünlerini handa görücüye çıkarıyor.
Bu 121 tesbihin içinde hayvansal gruptan fil dişi, balık dişi, mors dişi, hipopotam dişi, kehribarlar, firuzeler, ametistler, lapisler, çeşitli kaplumbağa kabukları, her çeşit malzemeden tespih var.
Hepimiz bunu çok iyi biliyoruz ki bir takım hobilere sahiptirler yani uğraşmak istedikleri ek alanlarının olmasını isterler zira çalışırlar hayatın bir yorması vardır ve biri tespih hobisi ile ilgilenir birisi saat hobisi ile ilgilenir o boşluğu doldurmak için bunlar vardır.
Kayda değer bir tespih koleksiyonu olan Kandal 40 yıldır tespih biriktirdiğini söyledi.
Kırkpınar ağalarının kullandığı gibi kasket ve dev tespih hediye edilen ağa, Kırkpınar ağalarının aksine koç yerine, testere ile hurda bir motosikleti kesti.
Dereli Belediye Başkanı Zeki Şenlikoğlu, Çağrıcı'ya ağalık simgeleri olan kasket ve tespih hediye etti.
Konuşmaların ardından Muğlaspor Kulüp Başkanı Erol Kapiz, İnce'ye Muğlaspor forması, Yörük Obaları Derneği Başkanı Orhan Akcan ise Yörük poşusu, tespih ve kasket verdi.
Zeliha Elvan ile birlikte bir tespih dükkanına da giren Elvan, burada koka ağacından yapılan iki tespih satın aldı.