Vikipedi
Tevatron, Amerika Birleşik Devletleri'nin Chicago şehrinin doğusundaki Fermilab'da (Fermi Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı) bulunan dairesel bir parçacık hızlandırıcısıdır. 2011 yılına kadar, kendisine 150 GeV olarak yollanan proton ve antiprotonları hızlandırıp, 1.96 TeV kütle merkezi enerjisinde 2 ayrı noktada çarpıştırmaktaydı. Bu özellik onu 2010'da CERN'deki LHC hızlandırıcısı devreye girinceye kadar dünyadaki en yüksek enerjili çarpıştırıcı yapmıştı. Yapımı $120 milyona yakın tutan Tevatron 1983 yılında tamamen bitirildi. Üzerine 1983-2011 yılları arasında büyük miktarlarda yatırımlar yapıldı.
Tevatron'un temel başarısı 1995 yılında üst kuarkların keşfedilmesi üzerine oldu. Bu üst kuarklar parçacık fiziğinin starndart modelinde ön görülmüştü. 2 Temmuz 2012 yılında Fermilab'ın CDF ve DØ çarpıştırıcı deney takımı 2001 yılından bu yana yapılan 500 trilyon çarpışmasını analizinin sonuçlarını duyurdu. Varlığına şüpheyle bakılan Higgs bozonu bu araştırma sonuçlarında 550 de bir oranında istatiksel varlık tespit edilidi. Bulgulardan 2 gün sonra bu saptamanın milyonda bir hata oranına sahip olduğu LHC deneylerinden de doğrulandı.
2011 Eylül ayında Tevatron tamamen durduruldu. Sebep olaraksa bütçe kesintiler ve yapımı 2010'un başlarında biten daha güçlü bir altyapıya sahip olan LHC'nin bitirilmesi gösterildi. Tevatron'un ana halkası büyük ihtimal gelecekteki deneylerde kullanılmak üzere kaldırıldı ve diğer parçaları başka parçacık hızlandırıcılara transfer edildi.