Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Yazma kitaplarda, sayfaların yaldız ve boya ile
bezenmesi, yaldızlama
- Süsleme, bezeme
Kitaplıkbilim Terimleri Sözlüğü
Genel olarak yazmalarda sayfanın tamamının ya da bir bölümünün yaldız ve boya ile bezenmesi.
Güzel Sanatlar Terimleri Sözlüğü
(Süsleme) Yazma kitaplarda, sayfaların yaldız ve boya ile bezenmesi; yaldız bezeme. a. bk. kitap resmi.
Vikipedi
Tezhip ( Osmanlıca: Tezhib) kelimesi, Arapça zeheb (altın) kökünden türemiş olup, ‘altınlamak’ anlamına gelir. Çoğulu olan “tezhibat” “altınlama süslemeler” demektir. Tezhip günümüzde daha çok İslam kökenli kitap bezeme sanatlarına verilen addır. Tezhip sanatını icra eden erkeklere müzehhip kadınlara müzehhibe adı verilir.
Tezhip ile Minyatürü karıştırmamak gerekir. Minyatür daha çok tasvire dayanır. Bitki, hayvan, insan ve/veya mekân tasvirleri içerir. Minyatürler yapıldıkları dönemin sanat anlayışı ile koşut olarak, genellikle iki boyutlu ve perspektifsiz olarak yapılmış tasvirlerdir. Tezhip sanatı ise öncelikle hat sanatının etrafının bezenmesi amaçlı kullanılmış, günümüzde tek başına pano olarak da kullanılmaktadır. Basit bir anlatımla çoğunlukla stilize edilmiş bitki formları ya da desenlerden oluşan kimi zaman simetrik tasarımlardır.
Günümüz Türkiye'sinde tezhipte oldukça tutucu, "klasik yaklaşım" denilen bir akım vardır. Klasik yaklaşım, tarih boyunca oluşturulmuş ve kullanılmış formlar ve desenleri yinelemek, form ve desenlerin ana yapılarını bozmadan değişik kompozisyonlarda kullanmaktır.
Buna karşın, bazı tezhip sanatçıları ise klasik form ve desenleri kendi görüş ve algılarına göre değiştirerek degişik kompozisyon ve malzemelerle daha özgür bir yaklaşım tarzı kullanmaktadırlar.
Zaman içinde unutulmuşluğa terk edilmiş bu zarif ve zor sanat, son 10 yıl içinde bu sanata gönül veren çeşitli grup ve kişilerce canlandırılmıştır. Günümüzde Türkiye'deki pek çok üniversitede "tezhip bölümleri" yetenekli sanatçılar yetiştirmektedir.
Eski sanatçılara birkaç örnek vermek gerekirse, ilk akla gelen isimler Rikkat Kunt ve Ülker Tansı olacaktır.
"tezhip" kelimesinin kullanım örnekleri.
Ankara standında telkari işlemeciliği, ipek iğne oyası, ipek kozasından ipek çekimi etkinlikleri, doğal tekstil ürünleri, taş bebek, agat taşı, turşu, yumurta oyma, tuz ürünleri, dokuma, bez, şal, pekmez reçeli, çam kozalağı reçeli, çam kolonyası gibi yöresel ürünler tanıtılarak, deri, tezhip, ebru, hattat, ahşap yakma, heykeltıraş ustalarına da yer verilecek.
Geleneksel Türk İslam medeniyetinin zengin sanat, estetik birikiminin temelinde yatan felsefeyi anlatmak, milli kimliği tanıtmak için söz konusu koleksiyonu oluşturduklarını kaydeden Erkal, "Sanat, tasarım alanında el yapımı ve aharlı kağıtlar üzerine geleneksel motiflerin hat, tezhip ve altınla nakşedilerek birleşmesinden oluşturulan koleksiyonumuzda 15 'tılsımlı gömlek' tasviri yer almaktadır.
Öğrencilerin ahar sanatının incelikleriyle tanıştığını kaydeden Usta öğretici İnan ise "Ahar, kağıda işlenen tezhip süsleme sanatıdır.
Talep olduğunda da ebru sanatı, kâğıt rölyef, ahşam boyama, tezhip, minyatür gibi sanatlarımızdan öğrencilere kurs açılması programımızda var.
Kurslarda, okul öncesi, 4-6 yaş çocuk etkinlikleri, yağlı boya, resim, filografi, kurdele nakış, tel kırma, kağıt telkari, stepsi aerobik, seramik boyama, rapido, takı tasarım, kağıt rölyef, ahşa boyama, iğne oyası, dantel anglez, hat, tezhip, kalgrafi, kuran-ı kerim, tiyatro, diksiyon, İngilizce, işaret dili, piyano, bağlama, gitar, pilates, zumba, step, aerobik, funny jumps, mefruşat, kırk yama, el sanatları, aşçılık, giyim, aksesuar ve birçok branşlarda eğitimler verilecek.
Sergide, Öğretim Görevlisi Ayşen Karakoç Civili nezaretinde 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı Güz ve Bahar Dönemi "Tezhip, Yazı Süsleme ve Minyatür" dersini alan Aysun Kibar, Ayşegül Saral, Melek Akyüzlü ve Rabia Yavuz’un Selçuklu döneminden günümüze uyarlanmış 42 eseri yer alıyor.
Sergide, Öğretim Görevlisi Ayşen Karakoç Civili nezaretinde 2017-2018 Eğitim Öğretim Yılı Güz ve Bahar Dönemi "Tezhip, Yazı Süsleme ve Minyatür" dersini alan Aysun Kibar, Ayşegül Saral, Melek Akyüzlü ve Rabia Yavuz’un Selçuklu döneminden günümüze uyarlanmış 42 eseri yer alıyor.
Ebru sanatçısı Ahmet Hikmet Barutçugil, tezhip sanatçısı Mamure Öz, hat sanatçısı Mehmet Memiş ve minyatür sanatçısı Taner Alakuş Çin’de eserleriyle birlikte yer alacaklar.
Dereceye girenlere ödülleri verildi Törende, hat, tezhip, minyatür ve çini dallarında dereceye girenler ile jüri üyelerine ödülleri Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Konya Valisi Cüneyit Orhan Toprak, AK Parti Genel Başkan Yardımcısı ve Konya Milletvekili Leyla Şahin Usta, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Uğur İbrahim Altay, AK Parti Konya Milletvekilleri Ahmet Sorgun ve Orhan Erdem, İl Jandarma Komutanı Tuğgeneral Ercan Yaşin, AK Parti İl Başkanı Hasan Angı ile tarafından verildi.
Bu amaçla milli eğitim camiası halk eğitim merkezlerinin bünyesinde örgü, nakış, çini, seramik biçimlendirme, ahşap boyama, ev tekstil ürünleri hazırlama, resim, yağlı boya, ehram dokuma, tezhip, kağıt rölyef, gibi kurslar açıyor.
Vali Pehlivan, Bak'a, yöreye özgü dokuma kumaş türü olan ehram üzerine tezhip çalışması yapılan tablo hediye etti.
Mevlana Kültür Merkezi Fuaye Alanı'nda yer alan cam üfleme, keçe, ebru, hat, tezhip ve geleneksel Türk el sanatları ustalarının eserleri ve atölye çalışmaları ziyaretçiler tarafından ilgi görüyor.
Ahi Külliyesi Gelenekli El Sanatları Merkezi'nde kursiyerlere tezhip sanatının inceliklerini öğreten Zehra Sibel Akpınar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kişinin olgunlaşıp daha iyi bir insan haline gelmesi için güzel işlerle uğraşması gerektiğini, tezhip sanatının ise bu güzel işlerden birisi olduğunu söyledi.
Atölyemizde ahşap yakma, naht, ebru sanatı, filografi, kağıt rölyef, kabak oyma, kağıt kıvırma, tezhip, kalem işi, örgü bebek yapımı, karakalem, ahşap rölyef, kalografi, minyatür, çini seramik sanatı, 3D gergi tavan, 3D zemin kaplama gibi bir çok bölüm bulunmakta.
Tezhip çalışmalarında, özellikle zahriye, serlevha, sure başları ve hatime sahifelerinde zengin bir işçilik ön plana çıkar.