Kelime tanımını bul

Güncel Türkçe Sözlük
tuyuğ
  • isim, edebiyat Mâni biçiminde aruzla yazılmış manzume
Kişi Adları Sözlüğü
Tuyuğ

Cinsiyet: Erkek Şiir, şarkı, türkü.

Yazın Terimleri Sözlüğü
tuyuğ
  1. XIV. ve XV. yüzyıllarda birkaç ozanın yazdığı "fâilâtün fâilâtün fâilün" ölçüsünde, dört dizeli ve a a - a uyaklı bir koşuk biçimi: / Dilberin işi itab ü naz olur / Çeşmi cadu gamzesi gammaz olur / Ey gönül sabret tahammül kıl ana / Yare erişmek işi az az olur. (Kadı Burhanettin)

  2. Halk edebiyatında, "rubai"nin karşılığı olan bir koşuk biçimi. (Bir tek dörtlükten oluşur. Uyak düzeni mani gibidir. On bir heceli olanları aruzun "fâilâtün fâilâtün fâilün" kalıbına uyar. Duyuğ da denir. Az kullanılan bir koşuk biçimidir.)

Edebiyat ve Söz Sanatı Terimleri Sözlüğü
tuyuğ

(Halk edebiyatı terimi) bk. Duyuğ.

Vikipedi
Tuyuğ

Tuyuğ, Türklerin Divan şiirine kazandırdığı nazım şeklidir.

Yapısı[ değiştir]

Maninin Divan edebiyatındaki karşılığı sayılabilir. Klasik Türk Edebiyatında aruzun fâilâtün fâilâtün fâilün kalıbıyla yazılan dört dizelik milli bir nazım biçimidir. Tek dörtlükten oluşur. Kafiyelenişi rubaiyle aynıdır: aaxa. Genellikle lirik tarzda olan ve aaaa şeklinde kafiyelenen tuyuğlara "Musarra Tuyuğ" denir. Manide olduğu gibi, cinaslı uyak kullanılır. Halk şiirinde 11′li kalıpla söylenen mani biçimindeki şiirlere de tuyuğ denir. Aruzun yalnız "fâilâtün - fâilâtün - fâilün" kalıbıyla yazılır.

Rubaide işlenen konular tuyuğda da işlenir. 14. yüzyıl Azerî şairi Kadı Burhanettin bu türün kurucusu sayılır. Çağdaşı Azerî şairi Nesimi ve 15. yüzyıl Çağatay şairi Ali Şir Nevai bu türde çokça ürün vermişlerdir.

Özellikleri[ değiştir]
  1. Divan Edebiyatına Türklerin kazandırdığı bir nazım şeklidir.
  2. Kafiye düzeni aaxa ya da aaaa şeklindedir. (manide de öyle)
  3. Dört dizeden oluşur.
  4. Tuyuğlarda genellikle cinaslı kafiye kullanılır.
  5. Tuyuğda, mani ve rubaide olduğu gibi önemli bir fikir söylenmeye çalışılır. Bu nedenle zor söylenen şiirlerden sayılır.
  6. Mahlassız bir şiirdir.
  7. Kadı Burhaneddin ve Nesimî bu türün ustalarıdır.

Not: Halk Edebiyatındaki maninin karşılığıdır.

Dîlberin işi itâb u nâz olur Çeşmi cadû, gamzesi gammâz olur Ey gönül sabret, tahammül kıl ana Yâre erişmek işi az az olur Kadı Burhaneddin