"vác" ne demek

Vác, Macaristan'ın Pest ili'nde bulunan bir şehirdir.

İsim[ değiştir]

Yerleşim tarihi oldukça eski dönemlere uzanması, Alman koloniciler ve 20. yüzyıl ortalarına kadar Yahudi sakinleri nedeniyle şehrin adlandırması değişik dillerde yapılmaktadır. Almanlar şehri Waitzen, Slovaklar ise Vacov olarak söylemektedir. Yahudiler'in yaşadığı dönemde Yidişce kaynaklarda şehir ווייצען‎ olarak yer almaktadır. Osmanlı hakimiyetinde şehirden Vaç olarak bahsedilmiştir.

Tarihçe[ değiştir]

Şehrin yerleşim tarihi Roma İmparatorluğu dönemine kadar uzanmaktadır. Orta Çağ'da nehir kenarındaki küçük bir tepe üzerinde kale inşa edilmiştir. Yerleşim, piskoposluk makamının bulunması nedeniyle Macaristan Krallığı'nda önemli bir yere sahipti. 1241 yılındaki Moğol istilası esnasında sakinleri öldürülen ve yıkıma sahne olan şehir, bir süre Moğollar'ın kamp yeri olmuştur. Moğollar'ın bölgeden ayrılmasından sonra buraya getirilen Alman kolonicilerce şehir yeniden kurulmuştur. Yerleşim 1541 yılında Osmanlı topraklarına katıldı. Kısa süreli Habsburg egemenliğinden sonra 1544 yılında Budin beylerbeyi Yahyapaşazade Mehmet Paşa tarafından yeniden Osmanlı topraklarına katıldı. Budin sancağının bir nahiyesi olan yerleşim, Tuna kıyısındaki elverişli konumuyla önemli gümrük gelirine sahiptiIşık, M., "Budin Sancağında Tımar Rejimi: 1560-1561 Yılı Örneği". History Studies. Cilt:5, Sayı:4, Sayfa:181, Yıl:Temmuz 2013. URL:http://atif.sobiad.com/sobiadfiles/sobiadarsiv2//History/Dergi/862.pdf. Erişim: 2017-04-28. 1602 yılında Habsburglar tarafından ele geçirilen şehirBilge, S., "MACARİSTAN'DA OSMANLI HAKİMİYETİNİN VE İDARİ TEŞKİLATININ KURULUŞU VE GELİŞMESİ". Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM. Cilt:11, Sayı:11, Sayfa:57, Yıl:2011. URL:http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/1267/14566.pdf. Erişim: 2017-04-28, daha sonraki yıllarda Habsburglar ile Osmanlı arasında sıklıkla el değiştirmiştir. 1643'te Osmanlı hakimiyetinde görülen yerleşim, II. Viyana Kuşatması sonrasında Osmanlı güçlerinin yaşadığı ağır bozgun nedeniyle Macaristan'daki birçok yerleşim gibi 1686 yılında kesin olarak Osmanlı hakimiyetinden çıkmıştırTuran, M., "II. VİYANA MUHASARASI: OSMANLI DEVLETİ'NDE SİYASİ, İDARİ VE ASKERİ ÇÖZÜLME". Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM. Cilt:9, Sayı:9, Sayfa:402, Yıl:2015. URL:http://dergipark.gov.tr/download/article-file/114264. Erişim: 2017-04-28.

18. yüzyıl başlarında Habsburg Monarşisi'ne karşı II. Ferenc Rákóczi tarafından başlatılan bağımsızlık mücadelesinde şehir tahribata uğradı. 1731 yılında çıkan yangında ise yerleşim büyük ölçüde yandı. Piskoposluk tarafından yeniden imar edilmeye başlanan şehre, çoğunluğu Alman olmak üzere Katolik göçmenler yerleşmeye başladı. Osmanlı döneminde Protestan olan şehir sakinleri, Habsburg idaresinde ibadetlerini engellemeyle karşı karşıya kaldı. 1761-1771 yılları arasında piskoposluk tarafından şehirde katedral inşa ettirildi. Kraliçe Maria Theresia'nın 1764 yılındaki ziyareti nedeniyle belediye binası ve Diadalív (Taş Kapı) adlı zafer kemeri inşa edildi. 19. yüzyıl başlarında şehir, gelişmiş lonca sistemi ve küçük fabrikalarla sanayileşme adımı atmıştı. 1846 yılında Budapeşte-Vác arasındaki Macaristandaki ilk demiryolu hattının açılmasıyla da şehirdeki gelişim daha da artmaya başladı.