Kelime tanımını bul

Vikipedi
Yidiş

Yidiş (Yidiş ייִדיש yidiş / אידיש idiş "yahudi") yaklaşık olarak 1000 yıldan fazla bir süreden beri Avrupa'da yaşayan Aşkenaz Yahudîlerinin kullandığı bir dildir. Genel kabule göre Yidiş, Almanca kökenli ve fakat İbranice, Aramîce, Latince ve Slav dillerinden unsurların karışması ile zaman içinde ortaya çıkmış Cermen kökenli müstakil bir lisandır. Kimi kaynaklarda "Yahudî Almancası" olarak tanımlandığı da görülmektedir. Doğu Yidiş ve batı Yidiş olmak üzere iki ana dil gurubuna ayrılır. Yidiş, hem latin alfabesiyle, hem de İbranî alfabesiyle yazılabilir.

Yidiş, ortaçağdan itibaren Avrupa'da Yahudîler'in zorunlu göçleri dolayısıyla öncelikle doğu Avrupa ve Rusya'da bugün doğu Yidiş olarak tanımlanan lisan yayılmış, 18. ve 19. yüzyıllardan itibaren Yahudîler'in batı Avrupa'ya göç etmesiyle de batı Yidiş ortaya çıkmıştır. 20;inci yüzyıl itibarıyla İsrail ve Amerika kıtalarına da taşınmıştır.

Yidiş, Aşkenaz Yahûdileri'nin kullandığı üç lisandan biridir. Daha çok yazılı metinlerde sınırlı kalmış olarak kullanılmakta olan İbranîce ve Aramîce'nin yanında Yidiş, Aşkenaz Yahudîleri'nin konuşma dili olma özelliğini kazanmış. Aynı şekilde Seferâd Yahudîleri de "Yahudî İspanyolcası" olarak tâbir edilen ve "Yudezmo" adı verilen bir lisan geliştirmişlerdir.

18. yüzyıldan itibaren Yidiş kullanımında büyük oranda doğu Yidiş kullanıldığı için, bugün Yidiş denildiğinde aslında doğu Yidiş kastedilmektedir. Bu zaman zarfında batı Yidiş'in kullanımı büyük oranda terkedilmiştir.