"falez" ne demek

• isim, coğrafya Yalı yar
  

Falez, kayaların aşınması ile oluşan yüksek eğimli (genelde >40°, dik hatta negatif eğimli) kıyıdır.Eric Bird, Coastal Geomorphology: An Introduction, 2.Basım, Wiley yayınevi, 2008 Fransızca falaise dik kayalık sahil anlamına gelmektedir. Türkçe coğrafya literatüründe yalıyar da kullanılmaktadır.

• Sözde (yalancı) Falez: Tektonik hatlara bağlı olarak oluşmuş dalga aşındırması dışında şekillenmiş dikliklere sözde falez veya yalancı falez denilmektedir.
• Ölü Falez: Fırtınalı zamanlarda bile dalgaların erişemediği, yani iyice gerilemiş ve dalga aşındırmasının etkisi dışında kalmış falezler de bulunmaktadır. Bu falezlere ise ölü falez denilmektedir.
• Canlı yalıyar: doğrudan deniz dalgalarının etkisinde kalır. Genellikle, dalgaların alttan oymasıyla bir çentikle aşındırma platformundan ayrılır. Çentiğin üzerindeki şev yerçekimi ve sellenme süreçlerinin etkisiyle biçimlenerek evrim geçirir.
• Dalan yalıyar: arada bir aşındırma platformu olmadan süratle deniz suları altına dalar, bu tür yalıyarlar tektonik kökenli bir sarplığın yakın geçmişte sular altında kalmasıyla oluşur.
• Çift yalıyar: Eteğinde yuvarlanmış ya da kaymış pek büyük yığın, küme, tümsek bulunur.Emrullah Güney, Jeomorfoloji, 1. Basım, Tekağaç Eylül Yayıncılık, 2004, s. 317-318

Falezler, yer aldıkları kıyıdaki tabakaların eğim yön ve değerlerinin gösterdikleri farklılıklara bağlı olarak çeşitli görünümde olurlar.

• TİP A: Kıyı platformu hafif eğimli olarak derinleşebilir.
• TİP B: Falez önünde yatay, yataya yakın bir kıyı platformu bulunabilir, bu platform üzerinde dar bir plaj da gelişebilir.
• TİP C: Dalımlı falezlere dik falezin deniz seviyesi altında da yüksek eğimle devam etmesine denilir.Robin Davidson-Arnott, Introduction to Coastal Processes and Geomorphology, 1.basım, 2010

Dalımlı Falezler:Aktif kıyı yükselmesinin (faylanma) gözlendiği yerlerde de gözlenirler. Kıyı Platformu bulunmaz. Oluşumunda çeşitli parametrelerin etkileşimi çok önemlidir. Yapı ve Süreç olarak;

• Yapı: çok dayanıklı ve homojen kayaların aşınması ile oluşurlar.
• Süreç: Çok yüksek dalga enerjisine sahip alanlarda gözlenirler.

• Falezli kıyılarda topuk erozyonu yağışlı ve fırtınalı dönemleri takiben hızlanabilir.
• Kıyı platformlarının ( kaya ya da çökel) tahribatı erozyonu hızlandırmaktadır.
• Bu durum yaygın falez üstü yapılaşmaları (kütle hareketleri nedeniyle) tehdit edebilir.
• Böyle durumlarda falezin topuk kısmına bloklar yığılarak ya da mühendislik yapılarıyla (istinat duvarları) geçici olarak çözülebilir.
• Kıyı yapılaşmalarında falez gerileme hızı mutlaka ölçülmelidir.