Güncel Türkçe Sözlük
-
isim Aykırı düşünce
"Başından beri çevremizde bize karşı bir kalabalık, gerçek dışı bir grup olarak kaldık, toplumsal bir paradoks olarak." - A. İlhan
- Çelişki
-
felsefe Düşünceler arasında tartışmaya açık, kesin
bir yargı içermeyen karşıtlık
Vikipedi
Paradoks, görünüşte doğru olan bir ifade veya ifadeler topluluğunun bir çelişki oluşturması veya sezgiye karşı bir sonuç oluşturmasıdır. Çoğunlukla, çelişkili görünen sonuç veya sonuçların aslında çelişkili tarafları vardır. Paradoks teriminin karşılığı olarak Türkçede yanıltmaç, çatışkı ve çelişki sözcükleri kullanılmaktadır.
Yandaki şekilde bir paradoks yoktur ve bir illüzyondur veya göz yanılması diyelim. Şöyle ki şekilde, ilk durumda iki parçadan oluşan üst eğimli yüzey içe doğru bükük durmakta, ikinci durumda ise bu yüzey yine parçalı fakat dışa bükük olduğu için oradan alan kazancı olmuş, bu da içeriye bir boş kare olarak yansımıştır. Ancak bu pek çok zeki kişi tarafından da uzun süre fark edilemeyebilmektedir.
Başka bir bakış açısı olarak; kırmızı üçgenin eğimi olan 3/8 ile mavi üçgenin eğimi olan 2/5, görüldüğü gibi eşit değildir. Dolayısıyla bu iki üçgen ile iki parçacığın oluşturduğu her iki şekil de üçgen değildir. Bu yüzden de iki şeklin alanlarının farklı çıkması gibi bir şey söz konusu olamaz.
Ayrıca kendi içinde çelişen veya tam tersi şekilde sonuç olarak doğru olan fakat absürt veya çelişkili gözüken bir ifadeye (ifadelere veya ifadeler bütününe) de paradoks denmektedir. Kökleşmiş inanışlara aykırı olarak ileri sürülen düşünce olarak da tanımlanabilir. Yani bir nevi çelişkidir.
Genelde paradoksların cevapları yoktur, çünkü oluşan çelişkinin arasında bunu başarmanız imkansızdır. Yıkılamaz bir duvara durdurulamaz bir trenin çarptığı zaman oluşacak çelişki (paradoks) gibi, bizim sonucu görmemizi engeller.
Paradoks şu anlamlara gelebilir:
- Paradoks, görünüşte doğru olan bir ifade veya ifadeler topluluğunun bir çelişki yaratması veya sezgiye karşı bir sonuç yaratması
- Paradox (dizi), BBC'nin gerçekleştirdiği bilim kurgu suç draması türünde Britanya televizyon dizisi
"paradoks" kelimesinin kullanım örnekleri.
Paradoks gibi gelecek belki solcu bir yazarı okumaları ama çok seviyorlar.
Sağda ve soldaki paradoks dediğimiz kapılar tiyatro izleyicileri için, orta kapı sahneye çıkan sanatçılar için ayrılmış.
Şinasi Gündüz, burada yaptığı konuşmada, dinsel inançların ve geleneklerin herhangi bir şiddet eylemini destekleyici bir unsur olarak ele alınmasının aslında bir paradoks olarak görülmesi gerektiğini ifade etti.
Umut ve futbol sisteminin gerçekleri arasındaki paradoks çok keskin olabilir.
Ali Gür, kök hücre ve immünmodülasyon, diş hekimliği için deneysel kök hücre tedavileri, kök hücrenin evrimsel gelişimi gibi konuların konuşulduğu toplantının açılışında, insanoğlunun bir paradoks yaşadığını, bir taraftan gen mühendisliği arkasından gelen kök hücre tedavi alternatifleriyle neredeyse ölüm dışında her şeye çare arandığını diğer taraftan da insanların ömrü uzadıkça birçok hastalıkla baş edemez duruma geldiğini ifade etti.